Cesar Vallejo | Οι Μαύροι Κήρυκες (μτφρ. Μπάμπης Ζαφειράτος)

Οι Μαύροι Κήρυκες

ΥΠΑΡΧΟΥΝΕ ΧΑΣΤΟΥΚΙΑ στη ζωή, τόσο άγρια… Κι εγώ δεν ξέρω!
Χαστούκια σαν απ’ την έχθρα του Θεού⸱ λες και μπροστά τους
τ’ απομεινάρια απ’ όλα τα στραπάτσα
έχουν στραγγίξει στο πηγάδι της ψυχής… Κι εγώ δεν ξέρω!

Υπάρχουν λίγα, μα υπάρχουνε… Ανοίγουνε χαντάκια μαύρα
και στο πιο άγριο πρόσωπο, την πιο σκληρή καμπούρα χαρακώνουν.
Μπορεί να ’ναι τ’ αλόγατα από τους βάρβαρους Αττίλες⸱
ή και οι μαύροι κήρυκες που ο Θάνατος μας πέμπει και ζυγώνουν.

Είναι την ώρα που της ψυχής μας οι Χριστοί γκρεμίζονται
από μια πίστη ακλόνητη που η Μοίρα βλαστημάει.
Αυτά τα αιματηρά χαστούκια είναι όταν ακούς που καίγεται
ένα ψωμί στην μπούκα εμπρός του φούρνου και τριζοβολάει.

Κι ο άνθρωπος… Φτωχός… θεόφτωχος! Τα μάτια στρέφει
σαν όταν πάνω στον ώμο μας μ’ ένα απαλό χτυπηματάκι μάς αγγίζουν⸱
στρέφει τα τρελαμένα μάτια του και όσα έχει ζήσει
σάμπως σε λάκκο από ενοχές στο βλέμμα του στραγγίζουν.

Υπάρχουνε χαστούκια στη ζωή, τόσο άγρια… Κι εγώ δεν ξέρω!

(Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 14 Οκτ. 2022)

---

Los Heraldos Negros

HAY GOLPES en la vida, tan fuertes… Yo no sé.
Golpes como del odio de Dios; como si ante ellos,
la resaca de todo lo sufrido
se empozara en el alma… Yo no sé!

Son pocos; pero son… Abren zanjas oscuras
en el rostro más fiero y en el lomo más fuerte.
Serán talvez los potros de bárbaros atilas;
o los heraldos negros que nos manda la Muerte.

Son las caídas hondas de los Cristos del alma,
de alguna fe adorable que el Destino blasfema.
Esos golpes sangrientos son las crepitaciones
de algún pan que en la puerta del horno se nos quema

Y el hombre… Pobre… pobre! Vuelve los ojos, como
cuando por sobre el hombro nos llama una palmada;
vuelve los ojos locos, y todo lo vivido
se empoza, como charco de culpa, en la mirada.

Hay golpes en la vida, tan fuertes… Yo no sé!

---

Σημειώσεις του μεταφραστή

— Ο Βορειοαμερικανός συγγραφέας και ποιητής Τόμας Μέρτον (31.1.1915 – 10.12.1968),πνευματικός πατέρας, δάσκαλος και μέντορας του Ερνέστο Καρδενάλ έχει πει πως ο Βαγιέχο είναι «ο μεγαλύτερος καθολικός ποιητής μετά τον Δάντη, και με τον όρο καθολικός εννοώ οικουμενικός». 

— Ο Βρετανός ποιητής, κριτικός και βιογράφος Μάρτιν Σέυμουρ Σμιθ (24.4.1928 – 1.7.1998), αυθεντία στην παγκόσμια λογοτεχνία, αποκάλεσε τον Βαγιέχο «ο μεγαλύτερος ποιητής του εικοστού αιώνα σε οποιαδήποτε γλώσσα».

— Είναι το εισαγωγικό ποίημα από την πρώτη ομώνυμη συλλογή του Σέσαρ Βαγιέχο (Cesar Vallejo), Los heraldos negros (1919). Obra Poética Completa, (Biblioteca Ayacucho, 1979, p. 3).

— Μότο ολόκληρης της συλλογής είναι η λατινική φράση Qui potest capere capiat (όποιος μπορεί να το καταλάβει ας το καταλάβει)⸱ το γνωστό μας ο νοών νοείτω, που είναι παραλλαγή της ευαγγελικής ρήσης, ο έχων ώτα ακούειν ακουέτω (Κατά Ματθαίον, ιγ΄. 43 και Κατά Λουκάν, η΄. 8).

— Οι Μαύροι Κήρυκες, όπως και το Νεκρό Ειδύλλιο (που θα ακολουθήσει σε επόμενη δημοσίευση), είναι 2 από τα 18 ποιήματα του Σέσαρ Βαγιέχο, από την ιδιόχειρη ανθολογία που κουβάλαγε μαζί του ο Τσε Γκεβάρα στη Βολιβία, το περίφημο Πράσινο Σημειωματάριο του Τσε —El cuaderno verde del Che (βλ. από Μποτίλια Στον Άνεμο).

— Η ανθολογία αυτή περιλαμβάνει 69 ποιήματα: 25 του εθνικού ποιητή της Κούβας Νικολάς Γκιγιέν (10 Ιουλ. 1902 – 16 Ιουλ. 1989). 18 του Σέσαρ Βαγιέχο (Περού, 16 Μαρ. 1892 – Παρίσι, 15 Απρ. 1938). 17 του Νερούδα (12 Ιουλ. 1904 – 23 Σεπ. 1973).Και 9 του Λεόν Φελίπε (Ισπανία, 11 Απρ. 1884 – Πόλη Μεξικού, 18 Σεπ. 1968), που γνωρίστηκε με τον Τσε το 1955 όντας κι οι δυο εξόριστοι στο Μεξικό. Μόνο τον Βαγιέχο δεν είχε γνωρίσει, αφού όταν πέθανε ο Τσε ήταν 8 χρονών.