Συνέντευξη στην Τίνα Πανώριου
O Γιάννης Ν. Μπασκόζος είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας. Έχει σπουδάσει μαθηματικά και είναι κάτοχος διδακτορικού στις Ανθρωπιστικές Επιστήμες. Έχει εκδώσει τρεις συλλογές και έχει επιμεληθεί πολλά δοκίμια. Διευθύνει το ηλεκτρονικό περιοδικό για το βιβλίο και τις τέχνες «Ο Αναγνώστης». Μιλήσαμε μαζί του με αφρορμή το νέο του βιβλίο «Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.
Ο τίτλος του βιβλίου σας Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών είναι εμπνευσμένος από τίτλο συμφωνίας του Μανώλη Καλομοίρη; Και λέγοντας καλοί οι ήρωές σας; Ίσον αθώοι και ανίδεοι;
O τίτλος της συμφωνίας του Μανώλη Καλομοίρη προέρχεται από ένα ποίημα του Κωστή Παλαμά (στο Ίαμβοι και Ανάπαιστοι), στο οποίο παρουσιάζει τους νέους ως «άνθη που βγαίνουν μόνα τους κι ανθούν σε κάθε τόπο» και αυτοί είναι οι ανίδεοι και καλοί άνθρωποι. «Ανίδεοι» με την έννοια μη συνειδητοί, αφού δεν έχουν ενταχθεί ακόμη στο σύστημα, και «καλοί», δηλαδή αθώοι, χωρίς υποκρισία και πλάγιες σκέψεις.
Αφιερώνετε τη νουβέλα σας στους παλιούς σας φίλους στο Παγκράτι. Αυτά τα «παιδιά» τα ανταμώνετε πού και πού ή χαθήκατε τελείως;
Οι παλιοί φίλοι είναι αυτοί που χρόνια τώρα, ανεξαρτήτως αν έφυγαν από τη γειτονιά ή μένουν ακόμη εκεί, παραμένουν στην ψυχή και την καρδιά τους Παγκρατιώτες. Με τα περισσότερα από αυτά τα «παιδιά» κρατάμε σχέσεις, και μάλιστα με την ευκαιρία της κυκλοφορίας του βιβλίου έγιναν επανασυνδέσεις με κάποιους που είχα χάσει.
Ευχαριστείτε όμως για τη συνδρομή στη συγγραφή του βιβλίου σας τη Στέλλα, παρά το γεγονός ότι είναι Κυψελιώτισσα. Αυτό το πρόσωπο τι είναι για σας;
Η Στέλλα είναι η γυναίκα μου, Κυψελιώτισσα από μητέρα.
Ο Νούλης, ο αφηγητής, πόσα δικά σας στοιχεία έχει; Νομίζω πάντως ότι τον ξεχωρίζετε από τα άλλα αγόρια, ίσως γιατί είναι ο πιο ευαίσθητος, ο πιο παράτολμος – κι ας αισθάνεται ο ίδιος δειλός.
Ο Νούλης είναι μια φανταστική περσόνα. Κάποια στοιχεία του, όπως ο χρόνος (μεταβατική εποχή από τη χούντα στη μεταπολίτευση), ο χώρος που κινείται (οι τόποι στο Παγκράτι), γεγονότα που έζησε (Πολυτεχνείο, συναυλία του Σαββόπουλου), τα έζησα κι εγώ, όμως στην «Μπαλάντα…» παρουσιάζονται διαθλασμένα μέσα από ένα φανταστικό πρόσωπο, όπως ο Νούλης. Ο Νούλης είναι ένα πρόσωπο της εποχής, σύνθεση πολλών προσώπων που γνώρισα. Είναι αντιχουντικός, ενθουσιάζεται με το ροκ, τα απαγορευμένα βιβλία, τη δράση οποιασδήποτε μορφής. Ψάχνει και ψάχνεται, γίνεται γενναίος, γιατί είναι ανίδεος, δειλός γιατί είναι αθώος.
Από τα κορίτσια πάλι, μήπως η Μορφία, η επαναστάτρια με τα μαύρα εκφραστικά μάτια, ήταν λίγο ως πολύ και ένα δικό σας κορίτσι που κάποτε είχατε ερωτευτεί; (Κι ας λέτε ότι τα πρόσωπα είναι όλα φανταστικά.)
Ξέρετε από την αρχή ήθελα να σας πω ότι κανένα πρόσωπο δεν υπήρξε πάρα μόνο στη φαντασία μου. Κάποιοι με ρώτησαν αν είχα γνωρίσει την Έλενα, τη femme fatale του συγκροτήματος. Τι κρίμα, αν υπήρχε θα ήθελα να την είχα γνωρίσει, αλλά δυστυχώς είναι ένα πρόσωπο της φαντασίας μου, ίσως συμπίλημα από εικόνες από λογοτεχνικά διαβάσματα ή νουάρ ταινίες. Όμως η σχέση του ήρωα με τα κορίτσια έχει κάτι από τη νεότητα: σχέσεις που δεν ολοκληρώνονται, σχέσεις που κινούνται σε έναν ρευστό χρόνο, πρόσωπα που διστάζουν, πλησιάζουν και αμέσως μετά απομακρύνονται. Είναι κατά κάποιον τρόπο το παιχνίδι του έρωτα, έλξης και απώθησης.
Μια συναυλία του Διονύση Σαββόπουλου στάθηκε η αφορμή να αρχίσουν οι ήρωές σας να φτιάχνουν την μπάντα, τους Athens Pistols. Με την ευκαιρία, παρακολουθείτε ακόμα και σήμερα τον Σαββόπουλο, πάτε στις συναυλίες του;
Ναι, αγαπώ τη μουσική του Διονύση Σαββόπουλου μέχρι και σήμερα. Δημιούργησε κάτι ρηξικέλευθο, ροκ με ποιητικό, πολιτικό, ελληνικό στίχο, γεμάτο κρυφές πτυχές και μεγάλα αισθήματα. Η εμφάνισή του στην ελληνική μουσική σκηνή επηρέασε όλους τους νεότερους τραγουδοποιούς – είναι όλοι τους παιδιά του. Κάνεις όμως δεν τον ξεπέρασε. Είναι μια σχολή από μόνος του. Μ’ αρέσει που κάποια στιγμή τράβηξε φρένο, δεν συνέχισε να γράφει τραγούδια απλώς για να γράψει. Σπάνιο για καλλιτέχνη. Επιπλέον, στην εποχή που αναφέρομαι ήταν μια έκρηξη, το μυστικό ποτάμι που μας συνέπαιρνε. Η γενιά μου είναι δεμένη μαζί του. Ακόμα κι αυτοί που διαφωνούν για τις μετέπειτα πολιτικές του θέσεις κατά βάθος τον αγαπούν.
Και ποια μουσική σάς συγκινεί σήμερα, χρόνια ατέλειωτα μετά τους Beatles, τους Animals, τους Forminx; Και όταν γράφετε; Ακούτε μουσική χαμηλά;
Αγαπώ ακόμη την παλιά ροκ του ’60 και ’70. Σήμερα ακούω περισσότερο τζαζ. Και όταν γράφω και όταν διασκεδάζω. Παρακολουθώ επίσης συναυλίες τζαζ. Σας υπενθυμίζω τη δεύτερη συλλογή διηγημάτων μου με τίτλο Ποιοι ακούνε ακόμα τζαζ;
Σκέφτομαι διαβάζοντας τις «Απανωτές αποτυχίες», μια από τις ιστορίες σας, ότι οι αναγνώστες της «Μπαλάντας» θα συγκινήθηκαν βαθύτατα στην αναφορά στις Πανελλήνιες, στην τοιχοκόλληση των ονομάτων. Εσείς, πάλι, πώς από μαθηματικός γίνατε συγγραφέας και δημοσιογράφος;
Όντως το πρώτο μου πτυχίο ήταν μαθηματικός. Είχα επιλέξει να μη διοριστώ στο δημόσιο (με κατέθλιβε πάντα), αλλά και τα φροντιστήρια στα οποία στράφηκα αναγκαστικά ήταν μάλλον μη δημιουργικά. Επειδή μου άρεσε πάντα να γράφω, μεταπήδησα στη δημοσιογραφία και από εκεί, και αφού έγραφα χιλιάδες λέξεις καθημερινά, ο δρόμος προς τη συγγραφή ήταν σχετικά πιο εύκολος.
Συνάδει η ιδιότητά σας ως συγγραφέα με αυτή του κριτικού έργων ομοτέχνων σας;
Δεν είμαι και ο μόνος κριτικός που επιχειρεί να περάσει στη λογοτεχνία. Ως ελαφρυντικό θα ομολογήσω ότι δεν είμαι ένας συστηματικός κριτικός λογοτεχνίας, όπως π.χ. ο Βαγγέλης Χατζηβασιλείου ή η Ελισάβετ Κοτζιά. Ας με κρίνουν οι αναγνώστες μου.
Έρχεται σύντομα ένας ακόμα «απρόβλεπτος» χειμώνας… Σας αρέσει αυτή η εποχή ή είστε άνθρωπος του καλοκαιριού;
Μ΄ αρέσουν και οι δύο εποχές. Καλοκαίρι στα Κυκλαδονήσια, Φολέγανδρο ή Σαντορίνη, Σέριφο ή Σίφνο, αλλά και ο χειμώνας με τις γλύκες του, σινεμά, θέατρο, τζαζ μπαρ, πολλά βιβλία. Έχει μια θαλπωρή που προτρέπει σε αυτοσυγκέντρωση ο χειμώνας, αντίδοτο στην ξενοιασιά του καλοκαιριού.
Κλείνοντας, ετοιμάζετε κάτι καινούργιο ή παίρνετε ανάσες μέχρι να ξαναμπείτε στη διαδικασία;
Ας το αφήσουμε για αργότερα. Πραγματικά δεν γνωρίζω τι θα φέρει το μέλλον.
BookSitting 