An die S.H.
Es ist, als wäre mein Körper gestern Abend eine Küste,
deine Hände zwei kleine zarte Krabben.
Die sinnlichste Berührung hat die Traube am Morgen,
wenn sie frisch und mit diesem feinen Puder bedeckt ist.
Ich berühre deinen Bauch mit meinen drei Fingern,
und das Bild der Frische des Weinbergs entsteht wieder in mir.
Στη Σ.Χ.
Λες κι ήτανε χθες βράδυ ακρογιάλι το σώμα μου
τα χέρια σου δύο μικρά τρυφερά καβούρια.
Την πιο ηδονική αφή την έχει το σταφύλι το πρωί,
σαν είναι δροσερό και σκεπασμένο με κείνη την άχνη
τη λεπτή. Πιάνω την κοιλιά σου, με τα τρία μου δάχτυλα,
και μου γεννιέται πάλι η εικόνα της δροσιάς του αμπελιού.
Anmerkung zur Übersetzung
– Vom Lyrismus zur Mystagogie –
Matsi Chatzilazarou (1914-1987) war eine der ersten Dichterinnen des Surrealismus in Griechenland. Sie stammte aus einer wohlhabenden bürgerlichen Familie in Thessaloniki, ihr Vater war Unternehmer und Konsul der USA während der osmanischen Besetzung, ihre Mutter hatte deutsche Wurzeln, und ihr Pate war der damalige König Konstantin I. von Griechenland. Nach dem Ersten Weltkrieg, dem Nationalen Schisma und der Pleite ihrer Familie, zog sie zunächst nach Frankreich und Paris und später nach Athen, wo sie bis zu ihrer Pensionierung in der Handelsbank arbeitete. Ihr persönliches Leben war stürmisch und mit bedeutenden Persönlichkeiten der griechischen Literatur verbunden, wie den surrealistischen Dichtern Andreas Empeirikos und Andreas Kambas, sowie dem Philosophen Cornelius Castoriadis.
Sie trat in der griechischen Literatur im ersten Halbjahr der 40er Jahre auf, indem sie unter dem Pseudonym Matsi Andreou ihre erste Gedichtsammlung «Mai, Juni und November» veröffentlichte, die auf große Akzeptanz stieß. Sie veröffentlichte auch Gedichtsammlungen auf Französisch (unter anderem Cinq fois, 1949 und La frange des mots, 1954 von den Pariser Verlagen GLM). In Griechenland arbeitete sie hauptsächlich mit der literarischen Zeitschrift «Tetradio» (Heft) und den Verlagen «Ikaros» zusammen, welche die posthume Veröffentlichung eines komprimierenden Bandes ihrer Gedichte herausgaben.
Ihre Lyrik, stark beeinflusst vor allem von ihrem Ehemann, dem surrealistischen Dichter und Psychoanalytiker Andreas Empeirikos, ist nicht nur von den klassischen Werten dieser literarischen Bewegung (Befreiung von sozialen Konventionen) durchdrungen, sondern auch von ihrem starken Bestreben, den poetischen Ausdruck von den Fesseln der klassischen Syntax und Grammatik zu befreien, sich mit den Wörtern selbst auseinanderzusetzen und sie an die Grenzen des freien erotischen Ausdrucks zu führen. Als Dichterin zeigte sie eine bisher ungeahnte Dynamik, indem sie die Liebe in einem ständigen Zustand des Wartens hielt und gleichzeitig bewusst die Abwesenheit dieser genoss, sowie all die Gefühle, die aus diesem ewigen Zustand erwachsen.
Μεταφραστικό σημείωμα
– Aπό τον λυρισμό στη μυσταγωγία –
Η Μάτση Χατζηλαζάρου (1914-1987) ήταν μία από τις πρώτες ποιήτριες του υπερρεαλισμού στην Ελλάδα. Γόνος πλούσιας αστικής οικογένειας της Θεσσαλονίκης, με πατέρα επιχειρηματία και πρόξενο των ΗΠΑ επί οθωμανικής κατοχής, μητέρα με καταγωγή από τη Γερμανία, αλλά και νονό τον τότε Βασιλιά Κωνσταντίνο Α’ της Ελλάδας. Μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, τον Εθνικό Διχασμό και την χρεωκοπία της οικογένειάς της, μετακόμισε αρχικά στη Γαλλία και το Παρίσι και εν συνεχεία στην Αθήνα, όπου και εργάστηκε έως και τη συνταξιοδότησή της στην Εμπορική Τράπεζα. Η προσωπική της ζωή υπήρξε θυελλώδης, συνδεόμενη με μείζονες ανθρώπους των γραμμάτων, όπως τους υπερρεαλιστές ποιητές Ανδρέα Εμπειρίκο και Ανδρέα Καμπά, αλλά και τον φιλόσοφο Κορνήλιο Καστοριάδη.
Πρωτοεμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα το πρώτο μισό της δεκαετίας του ’40, δημοσιεύοντας με το ψευδώνυμο Μάτση Ανδρέου την πρώτη της ποιητική συλλογή Μάης, Ιούνης και Νοέμβρης, η οποία και έτυχε σημαντικής αποδοχής. Εξέδωσε ποιητικές συλλογές και στα Γαλλικά (ενδεικτικά Cinq fois, 1949 και La frange des mots, 1954 από τις παρισινές εκδόσεις GLM). Συνεργάστηκε στην Ελλάδα κυρίως με το λογοτεχνικό περιοδικό «Τετράδιο» και τις εκδόσεις Ίκαρος, οι οποίες και επιμελήθηκαν τη μετά θάνατο έκδοση ενός συγκεντρωτικού τόμου της ποίησής της.
Ο λυρισμός της, έντονα επηρεασμένος κυρίως από τον σύζυγό της και υπερρεαλιστή ποιητή – ψυχαναλυτή Ανδρέα Εμπειρίκο, διαπνέεται όχι μόνο από τις κλασικές αξίες του εν λόγω λογοτεχνικού κινήματος (απελευθέρωση από κοινωνικές συμβάσεις), αλλά και από την έντονη προσπάθειά της να απελευθερώσει την ποιητική έκφραση από τα δεσμά της κλασικής σύνταξης και γραμματικής, να αναμετρηθεί με τις λέξεις καθεαυτές και να τις οδηγήσει στα όρια της ελεύθερης ερωτικής έκφρασης. Ως ποιήτρια εμφάνιζε μια πρωτόγνωρη δυναμική, θέτοντας τον έρωτα σε μία μόνιμη αναμονή, ταυτόχρονα όμως απολαμβάνοντας συνειδητά την απουσία του, αλλά και όλα τα συναισθήματα που απορρέουν από την αέναη αυτή κατάσταση.
Newsletter
BookSitting | Βιβλία, Τέχνες, Ιδέες
BookSitting 