Geküsst
Wir sitzen sprachlos da – denk dran mein Mädchen –
Du warst vor Scham eröttet – ist es wahr oder ein Märchen? –
und langsam ließ du deinen Kopf senken,
als wir uns miteinander blickten.
Der Unglückliche, ich habe dich nur um einen Kuss gebeten,
du hast dich mit deiner süßen Stimme zurückgehalten,
hast deinen Kopf geneigt – erinnerst du dich daran? –
aber ich las das „Ja“ in deinen Augen, in deiner Art.
Ich umarmte, küsste dich, ohne Erkundigung;
du sahst so aus, οh du listige, als wärst du voll Demutigung,
da wolltest du mich verlassen…
ich dürfte dich aber nicht lassen,
du warst weggelaufen, ausgerutscht…
bist aber geküsst!
Φιλημένη
Καθόμαστε αμίλητοι — θυμήσου κοπελιά μου –
ερόδιζες από ντροπή — αλήθεια ΄ναι ή ψέμα; –
κι άφηνες το κεφάλι σου να σιγογύρει χάμου
όταν το βλέμμα σου έσμιξε με το δικό μου βλέμμα.
Σου ζήτησα ο άμοιρος ένα φιλί μονάχα•
εσύ μου το αρνήθηκες με τη γλυκιά φωνή σου
κ’ έγειρες το κεφάλι σου — να το θυμάσαι τάχα; –
μα ‘γω το «ναι» εδιάβασα στα μάτια, τη μορφή σου.
Σ’ αγκάλιασα, σε φίλησα, χωρίς να σε ρωτήσω•
εσύ φαινόσουν, πονηρή, πως ήσουν θυμωμένη
και να ξεφύγεις ήθελες… μα όχι να σ’ αφήσω•
εγλίστρισες και μου ‘φυγες… εισ’ όμως φιλημένη.
Anmerkung zur Übersetzung
Der Dichter, der am Rande des Abgrunds kauerte
Der Dichter, der am Rande des Abgrunds kauerte, war vor fast hundert Jahren von dieser nutzlosen Welt losgelöst (vielleicht hätte er diesen Ausdruck gemocht). Die tragische Geste von Kostas Karyotakis, am Abend des 21. Juli 1928, bestätigte nicht nur die Aufrichtigkeit seiner Gedichte, sondern ermöglichte es ihm auch, den Mantel des wichtigsten Vertreters der griechischen romantischen Schule «Mal du siècle» («Das Böse des Jahrhunderts») anzulegen.
Aber wenn wir die Übertreibung der literarischen Strömung, die um sein Werk herum entstanden ist, aber auch seine oft morbide Sentimentalität und Vergöttlichung, die sich daraus ableitet, weglassen, was ist dann wirklich das Merkmal von ihm, das ihn zeitlos macht?
Unsere Zeit scheint daher voll und ganz dem stürmischen und oft unruhigen Bewusstsein des Karyotakis zu entsprechen. Aber reicht es aus, dass jemand ein Empfänger der Emotionen einer Epoche ist, um als zeitloser oder einfach als großer Dichter bezeichnet zu werden?
Johann Wolfgang Goethe, inzwischen betagt, bemerkte, dass im Laufe der Jahre das Interesse und die Rührung der Menschen um sein monumentales Werk «Die Leiden des jungen Werthers» verblasst waren: «Dieses Werk von mir hat eine Epoche stigmatisiert, weil es veröffentlicht wurde und nicht, weil es in einer bestimmten Epoche veröffentlicht wurde. Jede Epoche umfaßt so viele unaussprechliche Schmerzen, so viele geheime Unzufriedenheiten, so viel Ermüdung der Seele, während es zugleich für jeden Menschen so schmerzliche Beziehungen, Konflikte seiner Natur mit der gesellschaftlichen Organisation gibt, daß Werther noch heute eine Epoche stigmatisieren würde, wenn er heute veröffentlicht würde…»
Karyotakis’ verzweifelter Nihilismus gehört uns auch, ebenso wie all die mentalen und intellektuellen Dramen, die er zum Ausdruck brachte. Niemand hat es sonst geschafft, die Atmosphäre seiner Zeit durchzudringen, ihren Geist in sich eindringen zu lassen und umgekehrt. Er stellte sich entschieden gegen und nicht innerhalb der poetischen Sprache seiner Generation, entkleidete die Worte jedes literarischen Gewandes und gab sie hell und selbstverständlich auf die Lippen des Lesers zurück. Wenn also die poetische Erfahrung ein Nugget des Lebens ist, dann bewies Karyotakis, dass der Schwindel der Gefahr in eine Entladung des Lebens umgewandelt werden kann. Er war also eine lyrische Persönlichkeit, die ihr ganzes Leben lang den Tod lautstark verspottete, sogar kurz bevor sie ihm ins Auge sah…
Mεταφραστικό σημείωμα
Ο ποιητής που έσκυψε στο χείλος της αβύσσου
Ο ποιητής που έσκυψε στο χείλος της αβύσσου αποσπάστηκε (ίσως θα του αρέσε να ειπωθεί έτσι) από τον μάταιο τούτο κόσμο σχεδόν εκατό χρόνια πριν. Η τραγική χειρονομία του Κώστα Καρυωτάκη, το βράδυ της 21ης Ιουλίου του 1928, όχι μόνο επιβεβαίωσε την ειλικρίνεια των ποιημάτων του, αλλά επέτρεψε στον ίδιο να ενδυθεί τον μανδύα του σημαντικότερου εκπροσώπου της εν Ελλάδι ρομαντικής σχολής ”Mal du siècle” (“Το κακό του αιώνος”).
Εάν αφαιρέσουμε όμως την υπερβολή του λογοτεχνικού ρεύματος που δημιουργήθηκε γύρω από το έργο του, αλλά και τη συχνά νοσηρή αισθηματικότητα και θεοποίησή του που απορρέει από αυτή, τότε ποιο πραγματικά είναι εκείνο το γνώρισμά του που τον καθιστά διαχρονικό;
Η εποχή μας μοιάζει λοιπόν να ανταποκρίνεται πλήρως στην τρικυμιώδη και συχνά ανήσυχη συνείδηση του Καρυωτάκη. Αρκεί όμως να είναι κάποιος δέκτης των συναισθημάτων μιας εποχής για να καλείται διαχρονικός ή απλά μεγάλος ποιητής;
Ο Johann Wolfgang Goethe, γέρος πια, διαπιστώνοντας ότι με τα χρόνια είχε ξεθυμάνει το ενδιαφέρον και η συγκίνηση του κόσμου γύρω από το μνημειώδες έργο του «Τα πάθη του νεαρού Βέρθερου» σημείωνε: «Το έργο μου αυτό άφησε εποχή γιατί δημοσιεύθηκε και όχι γιατί δημοσιεύθηκε σε συγκεκριμένη εποχή. Κάθε εποχή εγκιβωτίζει τόσους ανέκφραστους πόνους, τόσες μυστικές δυσαρέσκειες, τόση κόπωση ψυχής, ενώ ταυτόχρονα υπάρχουν για κάθε άνθρωπο τόσες επώδυνες σχέσεις, συγκρούσεις της φύσης του με την κοινωνική οργάνωση, ώστε ο Βέρθερος θα άφηνε εποχή ακόμη και σήμερα, εάν σήμερα δημοσιευόταν…»
Ο απελπισμένος νιχιλισμός του Καρυωτάκη ανήκει και σε εμάς, όπως δικά μας είναι και όλα τα ψυχικά και διανοητικά δράματα που εξέφρασε. Κανείς άλλος δεν κατάφερε να εισχωρήσει στην ατμόσφαιρα της εποχής του, να επιτρέψει στο πνεύμα της να τον διαποτίσει και αντίστροφα. Στάθηκε αποφασιστικά απέναντι και όχι μέσα στην ποιητική γλώσσα της γενιάς του, ξεγύμνωσε τις λέξεις από κάθε φιλολογικό ένδυμά τους και τις επέστρεψε λαμπερές και αυτόφωτες στα χείλη του αναγνώστη. Εάν λοιπόν η ποιητική εμπειρία είναι ένα ψήγμα ζωής, τότε ο Καρυωτάκης απέδειξε ότι ο ίλιγγος του κινδύνου μπορεί να μετουσιωθεί σε εκφόρτιση ζωής. Υπήρξε λοιπόν μια λυρική προσωπικότητα που σε όλη της τη ζωή ειρωνεύτηκε ηχηρά τον θάνατο, ακόμη και λίγο πριν τον αντιμετωπίσει…
Newsletter
BookSitting | Βιβλία, Τέχνες, Ιδέες
BookSitting 