Η Χρύσα Καρδαρά γράφει για τους «Πέρσες» του Αισχύλου (σκηνοθ. Δημήτρη Καραντζά)

Η φιλόλογος και θεατρολόγος, Χρύσα Καρδαρά, είδε τους «Πέρσες» του Αισχύλου, που παρουσιάστηκαν στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου, την Παρασκευή 15 και το Σάββατο 16 Ιουλίου 2022, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καραντζά.

Φωτογραφία: anagnostis.org

Οι Πέρσες του Αισχύλου κέρδισαν το πρώτο βραβείο στους δραματικούς αγώνες του 472 π. Χ. λίγα μόλις χρόνια μετά το τέλος των Περσικών πολέμων, με χορηγό τον Περικλή. Σε αυτό το έργο του, ο Αισχύλος, που είχε πολεμήσει και αυτός στους μηδικούς πολέμους, διαπραγματεύεται τον ανθρώπινο πόνο μέσα από την ψυχολογία του ηττημένου, όντας ο ίδιος ο συγγραφέας στο στρατόπεδο των νικητών. Ήθελε να ενδυναμώσει το αίσθημα της φιλοπατρίας αλλά ταυτόχρονα να μιλήσει για την πατρίδα ως μία καθολική αξία.

Η παράσταση είχε εντυπωσιακό ξεκίνημα. Ένα μέλος του χορού, ντυμένο στα μαύρα, καθισμένο σε ένα κεκλιμένο κυκλικό δάπεδο παρακολουθούσε ακίνητο το κενό πριν ακόμα ξεκινήσει η παράσταση. Όταν άρχισε η παράσταση, μια σπαρακτική σιωπή ανάμεσα σε δύο μέλη του χορού, γέμισε το θέατρο. Ήταν η σιωπή του ανείπωτου πόνου. Τα μέλη του χορού συγκεντρώθηκαν σταδιακά στη σκηνή, ενώ στην αρχή μιλούσαν στο ύφος ενός ήσυχου λυγμού. Αυτό όμως δεν κράτησε σε όλη τη διάρκεια του έργου. Σε πολλές σκηνές, ο λόγος των ηθοποιών έγινε απαγγελτικός και περιγραφικός, με αποτέλεσμα το έργο να χάνει σε ένταση και ενδιαφέρον. Ο θρήνος των Περσών δεν αποδόθηκε στην κίνηση των ηθοποιών, αφού η κινησιολογία ήταν τελείως λιτή και μινιμαλιστική. Είδαμε μια Άτοσα, βασίλισσα της ξεκληρισμένης Περσίας, να παρουσιάζεται ατσαλάκωτη, ντυμένη με επίσημο κοστούμι. Δεν υπήρχαν καθόλου τραγουδιστά μέρη στον χορό. Ωστόσο ευρηματικό στοιχείο ήταν το πλήθος των ηθοποιών που σκορπίζονταν στη σκηνή, αναπαριστώντας τον λαό των Περσών. Υπήρχε πολυφωνία στον χορό: κάθε μέλος φορούσε διαφορετικά ρούχα, ενώ πολλές φόρες έπαιρνε τον λόγο ο καθένας χωριστά, χαρακτηριστικό που μπορεί να είναι σύμβολο της δημοκρατικής αγωγής στην αρχαία Ελλάδα.

Μια καλή στιγμή του έργου ήταν ο διάλογος ανάμεσα στο φάντασμα του Δαρείου και την Άτοσα, στο φόντο του αρχαίου σκηνικού, μια σκηνή που γέμισε με ρομαντικό μυστήριο και μυσταγωγία το θέατρο. Αλλά και όταν τα μέλη του χορού, πεσμέναι καταγής παρέπεμπαν στα πτώματα των συντρόφων τους Περσών και ταυτόχρονα θρηνούσαν τους χαμένους.

Το σκηνικό, σχεδόν ανύπαρκτο, αφομοιωμένο πλήρως από το φυσικό σκηνικό του αρχαιολογικού χώρου, με μία κυκλική κεκλιμένη ράμπα στο ίδιο χρώμα με το χρώμα της σκηνής του θεάτρου. Η ενδυματολογία ήταν τελείως σύγχρονη και ετερόκλητη. Σίγουρα στους Πέρσες του Δημήτρη Καραντζά δεν έλειπαν οι αστοχίες, ενώ υπήρχαν καλές στιγμές και κάποιες ενδιαφέρουσες κορυφώσεις.

Συντελεστές:
Μετάφραση: Παναγιώτης Μουλλάς
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Καραντζάς
Συνεργασία στη δραματουργία – Φωτογραφίες – Εικαστική σύνθεση – Βίντεο: Γκέλυ Καλαμπάκα
Σκηνικό: Κλειώ Μπομπότη
Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη
Κίνηση: Τάσος Καραχάλιος
Μουσική σύνθεση – ζωντανή εκτέλεση: Γιώργος Πούλιος
Φωνητική προετοιμασία – σύνθεση: Ανρί Κεργκομάρ
Φωτισμοί: Δημήτρης Κασιμάτης

Βοηθός σκηνοθέτη: Μαρίσσα Φαρμάκη
Βοηθός σκηνογράφου: Φιλάνθη Μπουγάτσου
Βοηθός ενδυματολόγου: Ιφιγένεια Νταουντάκη

Παίζουν: Ρένη Πιττακή, Χρήστος Λούλης, Γιώργος Γάλλος, Μιχάλης Οικονόμου, Γιάννης Κλίνης, Αλεξία Καλτσίκη, Θεοδώρα Τζήμου, Αινείας Τσαμάτης, Ηλίας Μουλάς, Μάνος Πετράκης, Τάσος Καραχάλιος, Βασίλης Παναγιωτόπουλος, Γιώργος Πούλιος

---

Η Χρύσα Καρδαρά είναι φιλόλογος και θεατρολόγος