Με αφορμή την Παγκόσμια ημέρα κατά του «σχολικού εκφοβισμού» (6 Μαρτίου), οι εκδόσεις Άπαρσις παρουσιάζουν το βιβλίο της Παναγιώτας Ζέλου για τον σχολικό εκφοβισμό και τις συνέπειές του και εξηγούν γιατί το παραμύθι αποτελεί έναν έμμεσο τρόπο πρόληψης ή ακόμα και θεραπείας του εκφοβισμού σε μικρή ηλικία.
Έχει παρατηρηθεί ότι τα μικρά παιδιά αφομοιώνουν σαν σφουγγάρι αυτά που βλέπουν και ακούν. Ως εκ τούτου, τα παραμύθια με προσανατολισμό την καταπολέμηση του μπούλινγκ έχουν θετική επίδραση και δείχνουν στα παιδιά με τρόπο διαδραστικό και παιχνιδιάρικο πως ο σεβασμός, η κατανόηση και η αποδοχή είναι πολύ σημαντικές αξίες.
Ο εκφοβισμός, το γνωστό μας μπούλινγκ, γενικότερα, είναι μια λέξη που χρησιμοποιείται συχνά για να περιγράψει πολλές διαφορετικές επιθετικές ή επιβλαβείς συμπεριφορές. Ο εκφοβισμός εμφανίζεται συχνά στην καθημερινότητα σε διάφορους χώρους, όπως στην εργασία, στα σχολεία κ.λπ. Η βλάβη που προκαλείται, είτε σωματική, είτε συναισθηματική, είτε και τα δύο, είναι σκόπιμη. Περιστατικά εκφοβισμού εντοπίζονται σε οποιαδήποτε ηλικιακή ή δημογραφική ομάδα, αλλά εκεί που παρατηρείται συχνότερα είναι στα παιδιά.
Η αντιμετώπιση του εκφοβισμού μπορεί να γίνει με δύο τρόπους: προληπτικά και παρεμβατικά. Η παιδική λογοτεχνία μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση του εκφοβισμού μέσω του πρώτου τρόπου, προληπτικά. Μέσω της λογοτεχνίας, τα παιδιά μπορούν να εντοπίσουν και να παρατηρήσουν φαινόμενα από διαφορετικές οπτικές, στη συνέχεια να προσπαθήσουν να τα κατανοήσουν και, τελικά, να καταφέρουν να τα αντιμετωπίσουν (Παπαδοπούλου-Μανταδάκη, 2007).
Τα παιδιά μπορούν να επωφεληθούν μέσα από τη λογοτεχνία, καθώς μπορούν να συνδεθούν με χαρακτήρες που βιώνουν παρόμοιες καταστάσεις με εκείνα και να αναγνωρίσουν ότι δεν είναι τα μόνα που περνούν δυσκολίες (Tukhareli, 2011). Η παιδική λογοτεχνία με ισχυρό της όπλο το παραμύθι μπορεί να επέμβει προληπτικά με θεαματικά αποτελέσματα. Πολλές φορές, τα θύματα εκφοβισμού μπορεί να μην είναι σε θέση να εκφράσουν με λόγια τον πόνο και την ταλαιπωρία που νιώθουν, αλλά όταν καταφέρνουν, μέσω της λογοτεχνίας, να δουν τον πόνο από την οπτική γωνία ενός άλλου, το αποτέλεσμα είναι διαφωτιστικό και λυτρωτικό (Rettew & Pawlowski, 2016).
Το παραμύθι Μία βίδα αλλιώτικη της Παναγιώτας Ζέλου, που είναι εγκεκριμένο ως εκπαιδευτικό υλικό από το Υπουργείο Παιδείας της Κύπρου και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Άπαρσις, πραγματεύεται τον εκφοβισμό.
Στην πλοκή του παραμυθιού υπάρχουν αναφορές σε σημαντικά ζητήματα που απασχολούν σήμερα την κοινωνία μας. Σε πρώτο πλάνο είναι μία βίδα αλλιώτικη. Μία βίδα που δεν ταιριάζει στο “political correct” του περιβάλλοντός της. Δεν είναι λεπτή, μικρή και όμορφη όπως οι άλλες βίδες, αλλά χοντρή, ασχημούτσικη, με στραβή μύτη. Είναι διαφορετική, χωρίς να έχει η ίδια ευθύνη για αυτό. Όμως δέχεται τις προσβολές και τις επιθέσεις των άλλων και κλαίει, πονάει και δεν μπορεί να κάνει κάτι για να υπερασπιστεί τον εαυτό της. Η σκληράδα των συνομήλικων της «άψογων» βιδών την οδηγεί στην αποβολή από το κοινό τους περιβάλλον.
Τότε είναι που εμφανίζεται ο από μηχανής θεός για να αποδώσει στη χοντρούλα βίδα αυτό που της αξίζει. Είναι αυτή, η μοναδική που μπορεί να δώσει τη λύση στο πρόβλημα του μηχανικού, αυτή που μπορεί να πραγματοποιήσει τα όνειρα και να κάνει καλύτερες τις ζωές των άλλων.
Τόσο το ίδιο το παραμύθι, όσο και το τραγούδι που έχει γραφτεί για αυτό το παραμύθι (στίχοι, μουσική, φωνή: Σταυρούλα Μπότη. Ενορχήστρωση – φωνή, μουσική εκτέλεση και επεξεργασία: Χρυσόστομος Μαλάτος) περνούν το βασικό μήνυμα ότι η διαφορετικότητα είναι ευλογία και όχι κατάρα.
Κανένα παιδί δεν πρέπει να μετράει τραύματα και πληγές που του αφήνει ο εκφοβισμός. Είναι καθήκον των ενηλίκων, της κοινωνίας μας, να εργαστούμε προς την εξάλειψη του εκφοβισμού/μπούλινγκ και την προώθηση ενός πιο ανθρώπινου και αλληλέγυου κόσμου. Μέσω της ανάγνωσης παραμυθιών που δρα προληπτικά, μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον που θα προάγει τον σεβασμό, την ανοχή και την κοινωνική συνοχή.
Φωτογραφία: Sofía López Olalde
Newsletter
BookSitting | Βιβλία, Τέχνες, Ιδέες
BookSitting 