Συνέντευξη στην Αλεξία Καλογεροπούλου
alexia.kalogeropoulou@gmail.com
Ο Γιώργος Δουατζής είναι ποιητής, συγγραφέας και δημοσιογράφος. Γεννήθηκε το 1948 στην Αθήνα. Σπούδασε Oικονομία στην Ανωτάτη Βιομηχανική Σχολή της Θεσσαλονίκης και Κοινωνιολογία στο VIII Πανεπιστήμιο στο Παρίσι. Εργάστηκε ως δημοσιογράφος σε εφημερίδες, περιοδικά, ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς (ρεπόρτερ, αρθρογράφος, πολιτικός αναλυτής, διευθυντής). Εξέδωσε τριάντα τέσσερα βιβλία (ποίηση, διηγήματα, μυθιστορήματα, θεατρικά), συμμετείχε σε δεκαεπτά συλλογικά έργα, έργα του περιλαμβάνονται σε δέκα ανθολογίες- λεξικά. Μέρος ή ολόκληρα έργα του μεταφράστηκαν σε έξι γλώσσες. Έχει εκθέσει φωτογραφίες του στις γκαλερί της Αθήνας «Εικαστικός Κύκλος» (ομαδική) το 2007 και «Αγκάθι» (ατομική) το 2008. Με τη ζωγραφική ασχολείται από το 2009. Μιλήσαμε μαζί του με αφορμή την πρώτη του ατομική έκθεση, που θα γίνει στην Αίθουσα Τέχνης «Περιτεχνών Καρτέρης», από τις 11 Φεβρουαρίου ως τις 4 Μαρτίου 2023.
Κύριε Δουατζή, σας καλωσορίζω και πάλι στο Σαλόνι του BookSitting, αυτή τη φορά με αφορμή την πρώτη σας ατομική έκθεση ζωγραφικής. Σας γνωρίζαμε ως δημοσιογράφο, ποιητή και πεζογράφο αλλά πρόσφατα μάς αποκαλύψατε ένα ακόμα ταλέντο σας: τη ζωγραφική. Πείτε μας πώς ξεκίνησε αυτό το νέο ταξίδι;
Καλοκαίρι του 2019 στις διακοπές, έφερε η γυναίκα μου μικρά σωληνάρια με ακρυλικά και δυο τρία μικρά τελάρα για να «παίξουμε». Το «παιχνίδι» αυτό μετατράπηκε, χωρίς να καταλάβω πώς, σε πραγματικό πάθος και τα τελευταία δυόμισι χρόνια δημιουργήθηκε στο σπίτι μου ένα ατελιέ και ξεπήδησαν πάνω από τετρακόσιοι πίνακες. Αναρωτιέμαι κι εγώ, όταν βλέπω αναρτημένους τους πίνακές μου, πώς τα κατάφερα και πού θα με βγάλει αυτό το ταξίδι…
Χρησιμοποιείτε κάποια συγκεκριμένη τεχνική; Πώς αρχίζετε ένα ζωγραφικό έργο; Βάλτε μας για λίγο στο εργαστήρι σας…
Δουλεύω με το ένστικτό μου σε πλήρη οργασμό. Κάνω αφηρημένη ζωγραφική, βάζω τα ακρυλικά χρώματα στον καμβά χωρίς προσχέδια και βλέπω σταδιακά τη μεταμόρφωση που συντελείται πάντα ξαφνιασμένος. Την επομένη ξαναβλέπω το έργο και επεμβαίνω, αν δεν με καλύπτει αισθητικά. Είναι ένα έξοχο συναίσθημα, από το λευκό τελάρο να βλέπεις σιγά σιγά να παίρνει μορφή ένα έργο. Τα χρώματα και μόνον με οδηγούν. Άλλωστε, δεν σπούδασα ζωγραφική, δεν ξέρω σχέδιο.
Υπάρχουν κοινά ανάμεσα στην ποίηση και τη ζωγραφική;
Κοινή είναι η αίσθηση της δημιουργίας. Νιώθω, κι ας μην μπορώ να το περιγράψω, ότι είναι παρόμοια -όχι ίδια- η λειτουργία ακριβώς την ώρα της δημιουργίας. Χάνεσαι από χρόνο και τόπο και «κάποιος σου κινεί το χέρι», όπως λέω για την ποίηση. Όπως η λευκή σελίδα σε προκαλεί, έτσι και το λευκό τελάρο.
Ανάμεσα στη φωτογραφία, με την οποία επίσης έχετε ασχοληθεί, και τη ζωγραφική, εντοπίζετε κοινά και διαφορές;
Κοινά βρίσκω στη ματιά. Να, περπατάω και ξαφνικά το μάτι μου στέκεται σε μια εικόνα και την φωτογραφίζω. Εκεί απαθανατίζεις μια στιγμή του χρόνου. Αν αυτή η αποτύπωση έχει αισθητικό αποτέλεσμα, αποτελεί εικαστικό έργο. Η ματιά στη φωτογραφία προηγείται, στη ζωγραφική είναι το αποτέλεσμα. Η φωτογραφία απαιτεί ένα κλικ, η ζωγραφική είναι κάτι πολύ κοπιώδες. Όπως και να έχει, φωτογραφία και ζωγραφική είναι πρώτες εξαδέλφες. Ταξιδεύει ο νους και με το ένα και με το άλλο. Με τη διαφορά ότι στον αφηρημένο ζωγραφικό πίνακα αποδεσμεύεται πλήρως η φαντασία του θεατή και βλέπει τον απολύτως δικό του πίνακα, όχι απαραιτήτως αυτόν που βλέπει ο δημιουργός του.
Ξεχωρίζετε κάποιους ζωγράφους που σας εμπνέουν;
Θα έλεγα ότι υπάρχουν δεκάδες έργα που με εμπνέουν. Ποιόν να πρωτοαναφέρω; Θα πρέπει να απαριθμήσω πολλούς. Δεν θα σας πω Έλληνες διότι έχω πολλούς φίλους ζωγράφους και κάποιους θα παραλείψω. Από τους ξένους είναι αρκετοί επίσης, όπως οι Σουλάζ, Ρόθκο, Ρίχτερ, Πόλοκ, Ντε Κούνινγκ, Νιούμαν, Καντίνσκι, Μαλέβιτς, Μιρό, Μαγκρίτ. Μπρακ, Μοντιλιάνι, Σαγκάλ. Ε, φτάνει…
Υπάρχει κάποιο χρώμα που αγαπάτε ιδιαίτερα, που χρησιμοποιείτε περισσότερο στη ζωγραφική σας; Και πού αποδίδετε αυτή την αγάπη;
Δεν ξέρω γιατί, αλλά το κόκκινο -που έχει μπει σε πολλά ποιήματά μου- είναι κυρίαρχο στις αγάπες μου. Με διεγείρει πολύ και η αντίστιξη άσπρου-μαύρου. Αγαπώ, επίσης, όλες τις αποχρώσεις του μπλε.
Πώς καταλαβαίνετε ότι έχει ολοκληρωθεί ένα ζωγραφικό έργο;
Θα ακουστεί λίγο περίεργο, αλλά μου το λέει το ίδιο το έργο. Το βλέπω την επομένη και με φωνάζει να το αφήσω ήσυχο ή να παρέμβω.
Πείτε μας δυο λόγια για την έκθεση που θα γίνει στην γκαλερί «Περιτεχνών Καρτέρης» και για τα έργα που θα εκθέσετε.
Δεν είχε περάσει από το νου μου να εκθέσω. Φίλοι εικαστικοί, ποιητές και ιστορικοί τέχνης με παρότρυναν να το κάνω, μεταξύ των οποίων και η ιστορικός τέχνης Ήρα Παπαποστόλου που είναι και η επιμελήτρια της έκθεσης. Η ευγένεια και η ζεστασιά της οικογένειας Καρτέρη, της γνωστής γκαλερί, είναι επίσης ενθαρρυντική. Θα εκτεθούν έργα αφαιρετικής ζωγραφικής με ακρυλικά σε καμβά. Δεν περιλαμβάνεται η σειρά «Συμφωνία σε μαύρο» που αποτελείται από ασπρόμαυρα έργα, μιας και αποτελούν άλλη ενότητα.
Σχεδιάζετε κάτι άλλο δημιουργικό για το μέλλον;
Μετά την ξαφνική, αναπάντεχη συνάντησή μου με το χρώμα, τι να σας πω… Ένας φίλος ποιητής είπε στη γυναίκα μου -που ήταν αιτία να ζωγραφίσω, αφού εκείνη μου αγόρασε τα πρώτα χρώματα- «μην του πάρεις δώρο πιάνο».
Κλείνοντας, θα ήθελα να σας ρωτήσω: χρώματα ή λέξεις; Τι σας ελκύει και τι σας εκφράζει περισσότερο;
Α, οι λέξεις… Σας θυμίζω από το υπέροχο ποίημα του Λαπαθιώτη, «Ο Ποιητής»: «Μήτε κι αληθινά που ξέρω πράμα/ πιο θλιβερό, απ’ του Πόνου σου το δράμα,/ του Πόνου αυτού, που στέργει, για κλουβί του,/ το χώρο ενός ανθρώπινου αλφαβήτου!» Δεν θα μπορούσα να τα διαχωρίσω, γιατί αισθάνομαι το ένα να είναι προέκταση του άλλου. Κι έπειτα, η ποίηση χώρεσε όλα τα χρώματα κι η ζωγραφική μύριες λέξεις.
Περισσότερα ζωγραφικά έργα του Γιώργου Δουατζή μπορείτε να δείτε εδώ.
BookSitting 