Ευγένιος Ιονέσκο | Η ελεγεία ενός παράλογου κόσμου (αποσπάσματα)

Θυσιαζόμαστε όλο και περισσότερο. Για μια μπουκιά ψωμί, για μια σπιθαμή γης, για να μεγαλώσουμε μιαν αυτοκρατορία, για το πετρέλαιο, το σίδερο και το χαλκό. Τελικά, οι πραγματικές αιτίες των πολέμων δεν είναι καν αιτίες των σφαγών. Η σφαγή περιέχει εντός της την αληθινή της αιτία.

Από τη μία άκρη του κόσμου στην άλλη, οι άνθρωποι σκοτώνονται μεταξύ τους. Φαντάζονται πως έχουν λόγους. Άραγε, είμαι ο μόνος που δεν είναι τρελός; Οι συντροφικότητες σκότωσαν τον έρωτα και την αγάπη. Όσο αυτό προχωρεί, τόσο πιο τρομακτικό γίνεται. Δεν φοβάμαι πραγματικά, ή δεν φοβάμαι μόνο. Αυτό που με παραλύει είναι η αηδία.

---

Ο λεγόμενος ουμανιστικός πολιτισμός μας μοιάζει με χάρτινο πύργο. Όλα είναι προς αναθεώρηση.

Τον περασμένο αιώνα, οι άνθρωποι πίστευαν πως ήταν σε θέση να ξέρουν πού όδευε η ανθρωπότητα, νόμιζαν πως μπορούσαν να προΐδουν το ιστορικό μέλλον. Έκτοτε ό,τι χτίστηκε κλυδωνίζεται. Οι επαναστάσεις που έγιναν στ΄ όνομα της δικαιοσύνης και της ελευθερίας, για τη δικαιοσύνη και την ελευθερία, μεταβλήθηκαν σε τυραννία και κόλαση. Αλλού, η βιομηχανική επανάσταση έδειχνε να δημιουργεί την ελπίδα πως τα οικονομικά προβλήματα θα έβρισαν τη λύση τους και πως επρόκειτο να αρχίσει μία εποχή ευημερίας για την προκοπή ή την ευτυχία όλων.

Η ιστορία, όμως, παράλογη, μας διέψευσε και, ενώ ελπίζαμε, μας εξαπάτησε. Η βιομηχανία και τα προϊόντα της μας οδηγούν στο χείλος της καταστροφής και στη φθορά της γης και της ατμόσφαιράς της, και μας απειλεί έτσι η κοσμική καταστροφή. Προηγουμένως, το μίσος που ρίχνει τον ένα λαό εναντίον του άλλου, οι προδομένες ελπίδες των εθνών και των κοινωνικών τάξεων, θα έχουν θέσει, ίσως τέρμα στην ύπαρξή μας. […]

(Από το βιβλίο «Ionesco. Η ελεγεία ενός παράλογου κόσμου», μετάφραση: Μίρκα Σκάρα, επιμέλεια: Ε.Κ. Γαζής, Γ. Ξενάριος, επιλογή κειμένων-πρόλογος: Αλέξανδρος Βέλιος, εκδόσεις Ροές, 2007)

---

Ο Ευγένιος Ιονέσκο (Eugen Ionescu) γεννήθηκε στη Σλάτινα της Ρουμανίας, στις 26 Νοεμβρίου 1909 από Ρουμάνο πατέρα και Γαλλίδα μητέρα, και πέθανε στο Παρίσι στις 28 Μαρτίου του 1994. Το 1942 εγκαταστάθηκε μόνιμα στη Γαλλία, όπου επρόκειτο να γνωρίσει την αναγνώριση ως θεατρικός συγγραφέας. Τα πρώτα του έργα «Η φαλακρή τραγουδίστρια» (1950),»Το μάθημα» (1951), «Οι καρέκλες» (1953), «Ο Αμεδαίος ή πώς να το ξεφορτωθείτε» (1954), «Ο Ιάκωβος ή η υποταγή» (1955) σηματοδοτούν την εμφάνιση του θεάτρου του παραλόγου. Απαλλαγμένα από όλα τα τεχνάσματα της ψυχολογίας και της θεατρικότητας, χαρακτηρίζονται προκλητικά, κριτικά, επαναστατικά.

Οι θεατρικοί κώδικες καταστρατηγούνται, η αριστοτελική λογική ανατρέπεται, η επικοινωνιακή δύναμη της γλώσσας αμφισβητείται με αποτέλεσμα να επικρατεί ασάφεια και πολλαπλότητα ερμηνειών. Στα έργα αυτά αφθονούν τα λεκτικά παιχνίδια, ο ξέφρενος ρυθμός, ο πολλαπλασιασμός των αντικειμένων, το γκροτέσκο, τα οποία υποκρύπτουν τις αδυναμίες του ανθρώπου, τα βαθύτερα ένστικτά του, τις αγωνίες του. Μετά το 1958, τα έργα του Ιονέσκο κερδίζουν σε σαφήνεια και βάθος καθώς περιορίζεται η φαντασία και το ονειρικό στοιχείο. Αυτό που απασχολεί περισσότερο το συγγραφέα είναι η τραγικότητα της ανθρώπινης ύπαρξης. Οι παραλογισμοί και το γκροτέσκο παραχωρούν τη θέση τους σε έργα όπως «Ο βασιλιάς πεθαίνει» (1962), «Η δίψα και η πείνα» (1965), «Παιχνίδια σφαγής» (1970), όπου επικρατούν μεταφυσικοί προβληματισμοί και απαισιοδοξία. Παράλληλα, η πολιτική, με την ευρεία έννοια του όρου, παρέχει στον Ιονέσκο τη δυνατότητα να γράψει έργα όπως «Ρινόκερος» (1960), «Μακμπέτ» (1972) , «Μαξιμιλιέν Κόλμπ» (1980) με θέματα την αντίσταση στο φανατισμό, το καταστρεπτικό πάθος της εξουσίας αλλά και την αναγκαιότητα ελευθερίας σκέψης και δράσης ως υπέρτατα αγαθά.

(Πηγή βιογραφικών στοιχείων: biblionet.gr)