Συνέντευξη στην Τίνα Πανώριου
Φωτογραφία: © Θανάσης Καρατζάς
Η Ελένη Γερουλάνου-Φράγκου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1964. Αποφοίτησε από τη Σχολή Νηπιαγωγών Αθηνών και συνέχισε τις σπουδές της στο Wheelock College της Βοστόνης, όπου ειδικεύτηκε σε προγράμματα μουσείων για παιδιά προσχολικής ηλικίας. Το 1986 προσελήφθη στη Σχολή Μωραΐτη ως υπεύθυνη του προγράμματος Μουσειακής Αγωγής των παιδιών του Νηπιαγωγείου. Το 2000 ανέλαβε τη διεύθυνση του Νηπιαγωγείου της Σχολής Μωραΐτη. Εκτός από το βιβλίο Ένας Αρκούδος μια φορά, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη, έχει γράψει τρία ακόμη βιβλία: Το αλφαβητάρι του Μουσείου Μπενάκη, Με οδηγό τη μύτη ενός μολυβιού, Όταν οι αριθμοί συνάντησαν τη μύτη του μολυβιού, το παραμύθι Η περιπέτεια της Κατόνης, που έγραψε για το πρόγραμμα «Ασφαλώς Κυκλοφορώ» της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών με στόχο την πρόληψη των παιδικών τροχαίων ατυχημάτων, το βιβλίο Οι αριθμοί της Εθνικής Πινακοθήκης και τέλος το βιβλίο Ο Νικηφόρος ανακαλύπτει τα συναισθήματα. Είναι παντρεμένη και έχει τρία παιδιά.
Κυρία Γερουλάνου, Ελένη μου, ο αγαπημένος Αρκούδος σας ταξιδεύει ήδη στην Κίνα;
Το 2019 ο Αρκούδος μας ξεκίνησε το ταξίδι του στην Κίνα για τους Κινέζους μικρούς μας φίλους, με αφορμή την έκδοση του βιβλίου στα κινεζικά.
Θα τον συνοδεύσετε εσείς ή λόγω συνθηκών θα δοκιμάσει την τύχη του μόνος;
Είχα προγραμματίσει να πάω στο Πεκίνο, καλεσμένη από τους καλούς μου φίλους, τον Πρέσβη μας εκεί Γ. Ηλιόπουλο και τη γυναίκα του, αλλά δυστυχώς μας πρόλαβε η πανδημία.
Πίσω από τον χάρτινο Αρκούδο που ψάχνει για το δικό του σπίτι, υπάρχει μια γλυκιά ιστορία; Με έναν λούτρινο ξανθό αρκούδο με ένα κορδελάκι, πεταμένο σε έναν κάδο;
Ποτέ δεν θα μπορούσα να φανταστώ ότι, χρόνια πριν, όταν ο πατέρας μου μού γνώριζε τη φίλη του Μαρία Αργυριάδη, αυτό θα αποτελούσε αφορμή για να μάθω την ιστορία του αρκούδου με τη γαλάζια κορδέλα και να γράψω ένα παραμύθι. Όταν τον αντίκρυσα για πρώτη φορά, μου έκλεισε πονηρά το μάτι και μου ψιθύρισε την ιστορία του, που ξεκίνησε όταν η Μαρία Αργυριάδη τον βρήκε σε ένα κάδο σκουπιδιών. Δεν χρειάστηκε να πούμε κάτι παραπάνω. Ο μικρός, ταλαιπωρημένος αρκούδος και η συγκινητική ιστορία του ήταν αρκετά για να μου δώσουν την έμπνευση. Οι λέξεις άρχισαν να τρέχουν στο χαρτί όταν γύρισα στο σπίτι μου και γρήγορα η ιστορία του αρκούδου μας έγινε παραμύθι.
Μιλώντας για πολύτιμα παλιά παιδικά παιχνίδια, πείτε μας δυο λόγια για την αρχή του Μουσείου Μπενάκη Παιχνιδιών, ένα δημιούργημα καρδιάς της οικογενειακής σας φίλης Μαρίας Αργυριάδη.
Ο αρκούδος μας ήταν μοναδικός για τη συλλέκτρια Μαρία Αργυριάδη, στην οποία οφείλουμε το Μουσείο Μπενάκη Παιχνιδιών. Ήταν ένας αρκούδος που τον βρήκε πεταμένο στα σκουπίδια και τον περιμάζεψε, γιατί της θύμιζε τον αρκούδο που είχε ως παιδί. Για τον αρκούδο, πάλι, η Μαρία ήταν η οικογένειά του. Ο αρκούδος ήταν και η αφορμή για να αρχίσει να συλλέγει παιχνίδια από όλο τον κόσμο και να δημιουργήσει αυτή τη μοναδική συλλογή, που συγκαταλέγεται στις μεγαλύτερες στην Ευρώπη.
Η Μαρία Αργυριάδη έφυγε από τη ζωή τον Νοέμβριο του 2018. Πρόλαβε να δει το Μουσείο ανοιχτό και γεμάτο παιδιά, γιόρτασε μαζί μας τα πρώτα του γενέθλια, πρόλαβε να δει και το βιβλίο της/μας. Μας άφησε γερή παρακαταθήκη για να πορευτούμε στο μέλλον. Οι άνθρωποι του Μουσείου, οι άξιες συνεργάτιδές της, η Νόρα Χατζοπούλου και η Μαίρη Βέργου, συνεχίζουν το έργο της ακούραστα για να μπορούμε όλοι εμείς να το χαιρόμαστε.
Στον ξεχωριστό, ζεστό αυτόν χώρο φιλοξενείται όμως κι ένα παλιό κουκλόσπιτο, δικό σας αυτή την φορά, δώρο της Νόνας σας, Δέσποινας Γερουλάνου-Στρέιτ.
Το κουκλόσπιτο της Νόνας βρισκόταν αρχικά, γύρω στο 1885, στο σπίτι που είχε στις Βρυξέλλες ο παππούς της Δέσποινας, Στέφανος Καραθεοδωρή, όταν ήταν Πρέσβης της Υψηλής Πύλης (Οθωμανικής Αυτοκρατορίας) εκεί. Το είχε αγοράσει ο ίδιος για την κόρη του Ιουλία (μετέπειτα Στρέιτ), η οποία με τη σειρά της το έδωσε στην κόρη της και Νόνα μου, που γέννησε όμως τέσσερα αγόρια και έτσι το κουκλόσπιτο έμεινε για πολλά χρόνια χωρίς τον κατάλληλο αποδέκτη. Η Νόνα μού το χάρισε, γιατί ήξερε την αγάπη που είχα στις κούκλες και πράγματι έπαιξα αμέτρητες ώρες μαζί του. Η κόρη μου το έπαιξε ελάχιστα και το 2004, όταν πια μεγάλωσε, αποφασίσαμε με τον πατέρα μου να το δωρίσουμε στη Μαρία Αργυριάδη για τη συλλογή του Μουσείου Μπενάκη Παιχνιδιών. Το 2018 δώρισα στο μουσείο τα μικροέπιπλα και τα σερβίτσια του κουκλόσπιτου.
Και ίσως από τότε, μέσα σε αυτό το κουκλόσπιτο που εσείς κοριτσάκι σερβίρατε τσάι στις κούκλες σας, αποφασίσατε ότι το «έχετε» με το γράψιμο;
Να σας πω την αλήθεια το γράψιμο ήρθε πολύ μετά. Θα έλεγα πως αυτό που με προσδιορίζει καλύτερα είναι η λέξη εκπαιδευτικός. Η αγάπη μου για τα παιδιά και την τέχνη με έκανε να σκεφτώ να γράψω βιβλία. Συνδυάζοντας αυτά τα δύο, μπορώ με όλες τις αισθήσεις και το μυαλό μου να είμαι κοντά στα παιδιά με ευθύνη και σεβασμό.
Ότι θα ασχοληθείτε με τα παιδιά πότε το αποφασίσατε; Και αν σήμερα ένα παιδί, αγόρι ή κορίτσι, θέλει να γίνει νηπιαγωγός, τι θα το συμβουλεύατε;
Από τα 14 ήμουν σίγουρη πως αυτό που ήθελα να κάνω ήταν να ασχοληθώ με τα μικρά παιδιά. Σπούδασα παιδαγωγικά στην Αθήνα και στον δρόμο μου συνάντησα ανθρώπους με την ίδια σπίθα, που με ενέπνευσαν. Τους εμπιστεύτηκα και μαζί ανακαλύψαμε τον μαγικό κόσμο των παιδιών. Η Αμερική ήταν άλλος ένας σταθμός στη ζωή μου και η μουσειοπαιδαγωγική άλλη μια μοναδική διαδρομή. Έτσι, επιστρέφοντας στην Ελλάδα, αποφάσισα να συνδυάσω την παιδαγωγική με τη μουσειακή εκπαίδευση.
Η δουλειά του/της νηπιαγωγού είναι πολύ απαιτητική, γιατί προϋποθέτει αφοσίωση και προσήλωση σε αυτό που κάνεις. Και όταν απευθύνεσαι σε παιδιά, που βρίσκονται σε αυτή την ευαίσθητη ηλικία, η ευθύνη είναι μεγάλη. Πολλοί νομίζουν ότι είναι μια εύκολη δουλειά, με λίγες ώρες απασχόλησης κάθε μέρα και πολλές διακοπές τον χρόνο. Δεν είναι όμως έτσι. Ο/η νηπιαγωγός δίνει κάθε μέρα όλο του/της τον εαυτό μέσα στην τάξη, γιατί δεν υπάρχει ούτε μία στιγμή χαλάρωσης από πλευράς του/της. Γι’ αυτό λοιπόν συμβουλεύω πάντα τους νέους που θέλουν να γίνουν νηπιαγωγοί να το αποφασίσουν μόνο εάν αγαπούν πολύ τα παιδιά αυτής της ηλικίας. Να γίνουν νηπιαγωγοί μόνο εάν είναι αποφασισμένοι να περάσουν ατελείωτες ώρες δίπλα στα παιδιά, πολλές φορές στο πάτωμα ή στο χώμα, μεταφέροντας διαρκώς τις γνώσεις και τις ευαισθησίες τους και, βρίσκοντας κάθε μέρα δύναμη και ενθουσιασμό, για να κρατήσουν το ενδιαφέρον των μικρών παιδιών ζωντανό μέσα στην τάξη.
Παράλληλα όμως με την δουλειά σας στη Σχολή Μωραΐτη, εδώ και οχτώ χρόνια ασχολείστε με τη μη κερδοσκοπική, ολοένα και πιο δραστήρια, εταιρεία, το Library4all, το οποίο…
Το Library4all είναι μία αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία, που ιδρύσαμε τον Οκτώβριο του 2013, με σκοπό την ανάπτυξη της φιλαναγνωσίας σε παιδιά σχολικής και προσχολικής ηλικίας, μέσω της υποστήριξης και της ενίσχυσης σχολικών βιβλιοθηκών με βιβλία. Ονειρευτήκαμε να γεμίσουμε τα νηπιαγωγεία και τα δημοτικά σχολεία της χώρας μας με βιβλία. Συγκεντρώνουμε καινούρια βιβλία ή σαν καινούρια, τα βάζουμε σε κουτιά και τα στέλνουμε στα σχολεία σε κάθε σημείο του χάρτη. Προσφέρουμε βιβλία που θα θέλαμε να είχαμε και εμείς δικά μας.
Στο Library4all δεχόμαστε αιτήματα από σχολεία σε όλη την Ελλάδα και εν συνεχεία τα βοηθάμε να δημιουργήσουν μία βιβλιοθήκη ή να διευρύνουν την υπάρχουσα συλλογή τους. Τα βιβλία που προσφέρουμε προέρχονται από δωρεές ιδιωτών, σχολείων, εταιρειών, εκδοτών, συγγραφέων, εικονογράφων και άλλων μη κερδοσκοπικών φορέων.
Μέσα σε οχτώ χρόνια έχουμε προσφέρει περισσότερα από 350.000 βιβλία σε 4.000 σχολεία, 250 φορείς, κοινωνικές υπηρεσίες, ιδρύματα, 30 δομές φιλοξενίας παιδιών προσφύγων και έχουμε εισπράξει αμέτρητα παιδικά χαμόγελα. Νομίζω ότι ο αριθμοί που σας ανέφερα είναι ενδεικτικοί της προσπάθειας που καταβάλλουμε, αλλά αυτό δεν μας κάνει να επαναπαυόμαστε. Αντιθέτως, ο στόχος μας να εξοπλίσουμε όλες τις σχολικές βιβλιοθήκες της χώρας παραμένει σταθερός. Μακάρι να τον πετύχουμε.
«Περισσότερα βιβλία για όλα τα παιδιά» είναι το βασικό σύνθημα και η κινητήρια δύναμη του Library4all. Νιώθω ιδιαίτερα το βάρος της ευθύνης που έχουμε στην επιλογή των βιβλίων και ως εκπαιδευτικός είμαι πολύ αυστηρή με τα βιβλία που μπαίνουν σε κάθε κουτί.
Χάρη στην αγάπη, τη στήριξη και την ενεργή συμπαράσταση συνεργατών και φίλων, το Library4all μεγαλώνει, ενώ παράλληλα αυξάνεται και ο αριθμός των βιβλίων που πηγαίνουν σε σχολεία όλης της χώρας.
Αναρωτιέμαι αν κάποια από τα βιβλιαράκια, που μέσω της βιβλιοθήκης σας διαβάζουν μικρά παιδιά σε όλη τη Ελλάδα, θα μπορούσαν να πάνε και στα παιδικά νοσοκομεία. Εκεί κι αν είναι πολύτιμα.
Έχουμε ήδη στείλει βιβλία σε έξι παιδιατρικά τμήματα νοσοκομείων της χώρας μας, στα Κύθηρα, στην Έδεσσα, στην Ογκολογική Μονάδα Παίδων «Ελπίδα», στις Σέρρες, στον Βόλο, στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου. Εάν έχουμε περισσότερα αιτήματα, θα προσπαθήσουμε να ανταποκριθούμε και σε αυτά.
Πρακτικά, αν ένας αναγνώστης μας θέλει να συνδράμει έστω και με λίγα το Library4all, πώς θα μπορούσε;
Όποιος θέλει να υποστηρίξει το Library4all μπορεί:
Να στείλει ένα email στο info@library4all.com με τα στοιχεία του και τι είδους βιβλία θα ήθελε να προσφέρει. Να διοργανώσει ένα book drive, συγκεντρώνοντας καινούργια ή σχεδόν καινούργια βιβλία για παιδιά ηλικίας 4-12 ετών. Να ζητήσει από τους καλεσμένους μίας γιορτής ή βάφτισης αντί δώρων να προσφέρουν βιβλία για το Library4all. Να κάνει μία χρηματική δωρεά, έτσι ώστε να αγοραστούν καινούργια βιβλία, καθώς οι δωρεές μεταχειρισμένων βιβλίων δεν επαρκούν για να καλύψουν τη μεγάλη ζήτηση που υπάρχει. Προσοχή: τα βιβλία που συγκεντρώνουμε είναι μόνο για παιδιά 4 έως 12 ετών. Δεν δεχόμαστε εγκυκλοπαίδειες, βιβλία δραστηριοτήτων, βιβλία με ήρωες κινουμένων σχεδίων, σχολικά και βιβλία με αυτοκόλλητα.
Κοιτάζοντας πίσω, 36 χρόνια στο σχολείο, στην εκπαίδευση, στον εθελοντισμό, μητέρα, σύζυγος, φίλη, ενεργή πολίτης. Μια μέρα δική σας πώς αρχίζει και πώς τελειώνει;
Ξυπνάω πολύ νωρίς. Στις έξι είμαι ήδη όρθια, μπορεί και νωρίτερα. Είναι η ώρα που θα ανοίξω το κινητό μου και θα χαζέψω στα social media, θα διαβάσω τις πρώτες ειδήσεις, θα απαντήσω στα δεκάδες email του Library4all και θα ετοιμαστώ για το σχολείο. Το πρωινό ήταν και είναι ιεροτελεστία στο σπίτι. Όταν τα παιδιά ήταν μικρά, τρώγαμε όλοι μαζί πριν ξεκινήσει το τρέξιμο της ημέρας. Τώρα με τον άνδρα μου θα μοιραστούμε τον καφέ μας παρέα. Καμία μέρα δεν είναι ίδια. Οικογένεια, δουλειά, εθελοντισμός. Φωτεινά σημεία στον χάρτη της προσωπικής μου διαδρομής. Γεμάτα με αγαπημένους συνεργάτες, συναδέλφους, φίλους, που μαζί τους έμαθα να ακούω, να συνομιλώ. Να είμαι πλάι τους και όχι απέναντι. Να παίρνω δύναμη από μια αγκαλιά και να ξεπερνώ τις δυσκολίες. Με υπομονή και επιμονή. Σύζυγος και τρία υπέροχα παιδιά, λιμάνι ανεφοδιασμού ευτυχίας.
Η μέρα μου ολοκληρώνεται κατά τις 9:30 με 10:00. Πέφτω πάντα στο κρεβάτι και κοιμάμαι αμέσως, γεμάτη από όλα όσα έγιναν μέσα στην ημέρα.
Κλείνοντας, τώρα που ο Αρκούδος σας έχει και δικό του βίντεο κλιπ, βρήκε τον δρόμο του, ξεκίνησε τα μακρινά του ταξίδια, ποια είναι τα δικά σας επόμενα συγγραφικά ή άλλα σχέδια;
Για το Library4all θα ήθελα πολύ να έχουμε τη δυνατότητα να ανταποκρινόμαστε πιο γρήγορα στις αιτήσεις που καταφθάνουν συνεχώς. Να αυξήσουμε την οικονομική μας ενίσχυση, ώστε να μπορούμε μέσα σε κάθε κουτί, μαζί με τα σχεδόν καινούργια βιβλία από τις δωρεές ιδιωτών, να έχουμε και ολοκαίνουργια βιβλία που επιλέγουμε και αγοράζουμε εμείς.
Όσο για το επόμενό μου βιβλίο, έχω κάτι στο μυαλό μου, πάλι σε σχέση με ένα μουσείο, θα είναι και πάλι για παιδιά αλλά είναι ακόμα πολύ νωρίς για να πω περισσότερα.
Ευχαριστώ πολύ για τη χαρά και την τιμή της συνέντευξης αυτής.
Κι εγώ θερμά.
BookSitting 