Είκοσι τρεις σκέψεις του συγγραφέα Βαγγέλη Ραπτόπουλου, όπως τις κατέγραψε η Τίνα Πανώριου τις πρώτες μέρες του 2022.
Αυτόν τον καιρό βρίσκομαι σε μια αλλόκοτη πνευματική και ψυχική κατάσταση: του ανθρώπου που ετοιμάζεται να εκδώσει το τριακοστό βιβλίο του. Σαράντα δύο ολόκληρα χρόνια μετά από το πρώτο μου, εξακολουθώ να αντιμετωπίζω το γράψιμο, όπως έλεγε και ο Μοντέν για το σκάκι, ως κάτι «πολύ σοβαρό για να είναι παιχνίδι, και πολύ παιχνίδι για να είναι τόσο σοβαρό». Και ο Θεός βοηθός!
#1. Η απόλυτη ευτυχία για μένα πηγάζει από αυτά στα οποία είμαι αφοσιωμένος: από την οικογένεια και τους φίλους μου ως το γράψιμο. Και εννοείται ότι από τα ίδια εκπορεύεται και η απόλυτη δυστυχία μου. Όλα σε αυτή τη ζωή έχουν δύο όψεις.
#2. Ως γνωστόν υπάρχουν δύο ειδών άνθρωποι. Εκείνοι που ξυπνούν νωρίς, σαν να μην έχουν κοιμηθεί, ορεξάτοι για όλα. Κι εκείνοι που ξυπνούν αργά (ή ίσως θα ήθελαν, κι ας μην μπορούν), βαρύθυμοι τις πιο πολλές φορές. Ανήκω στην πρώτη κατηγορία.
#3. Οι άνθρωποι χωρίζονται και σε δυο άλλες κατηγορίες: σε αυτούς που λατρεύουν τα ανέκδοτα και σε αυτούς που τα βαριούνται. Ανήκω στην πρώτη και πάλι. Τα θεωρώ κάτι σαν μικρά συμπυκνωμένα ποιήματα ή διηγήματα με αιφνίδιο ανατρεπτικό τέλος. Προφορική λαϊκή λογοτεχνία, κάποτε υψηλού επιπέδου.
#4. Το βασικό γνώρισμα του χαρακτήρα μου είναι η μεγάλη μου δοτικότητα. Το βασικό ελάττωμά μου, το ίδιο. Αργά ή γρήγορα σε εκμεταλλεύονται και αναγκάζεσαι να γίνεις κακός, διαιωνίζοντας τον φαύλο κύκλο.
#5. Τα λάθη όπου δείχνω τη μεγαλύτερη επιείκεια είναι όσα γίνονται κατά λάθος, όσα δεν γίνονται επίτηδες.
#6. Τελευταία φορά έκλαψα την τελευταία φορά που ένιωσα ολομόναχος στον κόσμο!
#7. Άλλοτε ταυτίζομαι με ξεχωριστούς ανθρώπους, άλλοτε με συνηθισμένους. Κάτι ανάλογο με αυτό που εννοεί στην τελευταία γραμμή της «Αρχαίας σκουριάς» η Μάρω Δούκα: «Πότε νιώθω ένας θεός πότε ένα πλάσμα».
#8. Οι ήρωές μου στη ζωή είναι όσοι επιλέγουν να είναι καλοί γνωρίζοντας από πρώτο χέρι και την άλλη όψη του νομίσματος.
#9. Το αγαπημένο μου ταξίδι είναι αυτό που δεν έχω ακόμη κάνει: στην Κίνα. Όπως έλεγε και ο Καζαντζάκης: «Για να δω το κίτρινο πρόσωπο του Θεού».
#10. Ο αγαπημένος μου συγγραφέας τον τελευταίο καιρό, όπως και στην εφηβεία μου, είναι ο Καζαντζάκης. Πράγμα αναπόφευκτο, αφού την ερχόμενη άνοιξη θα κυκλοφορήσει το μυθιστόρημά μου «Ανέγγιχτη», με θέμα την ερωτική ζωή του δημιουργού του «Ζορμπά». Κάτι τέτοιο δεν με εμποδίζει να πιστεύω ότι όσοι ασχολούνται μαζί του κατορθώνουν απλώς να αποδείξουν πόσο κατώτεροι είναι από τον ίδιο. Καθώς και ότι, ιδίως στην Ελλάδα, είναι μοιραίο ο Καζαντζάκης αιωνίως να ξανασταυρώνεται.
#11. Η αρετή που προτιμώ σε έναν άντρα είναι η συνέπεια ανάμεσα στα λόγια και στις πράξεις. Και σε μια γυναίκα, οι παραδοσιακές που τείνουν σήμερα να εκλείψουν. Ανεκτικότητα, στωϊκότητα, ολιγάρκεια, καλοσύνη, ταπεινοφροσύνη, ευαισθησία, συμπόνια, τρυφερότητα, στοργή και λοιπά.
#12. Ο αγαπημένος μου συνθέτης είναι ο άνθρωπος που λένε ότι έβαλε να αντικαταστήσουν τις γωνίες του διαμερίσματός του με καμπύλες, ώστε η μουσική του να είναι πιο γλυκιά και λεία! Ο Μάιλς Ντέιβις.
#13. Η ταινία που με σημάδεψε ήταν «Ο πολίτης Κέιν» του Όρσον Γουέλς. Από την εποχή της, οι άνθρωποι αγωνίζονται, και ακόμη να τα καταφέρουν, να επιλέξουν ανάμεσα στην κοινωνιολογική ματιά και στην ψυχολογική. Ο Γουέλς τις συμφιλίωσε κατευθείαν μες στο παράδοξο αριστούργημά του. Ενσωματώνοντας, και ένα ντοκιμαντέρ για τον μεγιστάνα Κέιν, και το παιδικό απωθημένο του ήρωα, με τη μορφή ενός έλκηθρου και της διαβόητης λέξης-κλειδί, «Ρόουζμπαντ».
#14. Οι αγαπημένοι μου ζωγράφοι είναι τόσοι πολλοί! Η μελαγχολική χάρη του Ντέιβιντ Χόκνεϊ, η λαμπρή βαρβαρότητα του Φράνσις Μπέικον, ο παρακμιακός ρεαλισμός του Λισιέν Φρόϊντ, τα απόκοσμα καλοκαίρια του Κρεμονίνι. Ή ίσως ένα κράμα από Ζαχαριουδάκη, Ψυχοπαίδη, Ακριθάκη, Ρόρρη, Κυριτσόπουλο, Χάρο, Βερούκα, Ηλιοπούλου, Μανουσάκη, Φουντουκλή, Πεχλιβανίδη, Βλαστάρη, που έργα τους κοσμούν τα εξώφυλλα των βιβλίων μου.
#15. Μεγαλύτερη επιτυχία μου θεωρώ, φυσικά, το γεγονός ότι ακόμα ζω.
#16. Όσο για το αγαπημένο μου ποτό, θα ήθελα να είναι το νερό, αλλά διαρκώς ξεπέφτω σε αλκοολούχα, όπως ας πούμε το αιώνιο λευκό κρασί.
#17. Πιο πολύ από όλους απεχθάνομαι τους, σαν από πέτρα, δυνατούς αυτής της κοινωνίας και τους ποικιλώνυμους επιτυχημένους της. Όσο κι εκείνους που μοιάζουν με ήρωες του Γκόγκολ, δηλαδή τις «αυτοϊκανοποιημένες κατωτερότητες».
#18. Η αγαπημένη μου ασχολία όταν δεν γράφω δεν είναι άλλη από το να χαζεύω τα σύννεφα, πώς τα σπρώχνει ο άνεμος εκεί ψηλά κι αυτά αναδεύονται τεμπέλικα κι αλλάζουν, με τον μαγικό τους τρόπο, σχήμα.
#19. Ο μεγαλύτερος φόβος μου είναι ότι δεν θα πάψω ποτέ μου να φοβάμαι. Ή, αλλιώς, πολύ φοβάμαι ότι δεν θα καταφέρω ποτέ μου να πω: «Δεν ελπίζω τίποτα, δε φοβούμαι τίποτα, είμαι λέφτερος».
#20. Ψέματα επιλέγω να πω σε περίπτωση που δεν είναι αρκετό να αποσιωπήσω απλώς την αλήθεια.
#21. Το μότο μου, κλεμμένο από τον Σπινόζα, είναι: «Ούτε να κλαψουρίζεις ούτε να εξοργίζεσαι. Φρόντισε να καταλάβεις».
#22. Θα ήθελα να πεθάνω όπως θέλουν όλοι: ξαφνικά.
#23. Αυτόν τον καιρό βρίσκομαι σε μια αλλόκοτη πνευματική και ψυχική κατάσταση: του ανθρώπου που ετοιμάζεται να εκδώσει το τριακοστό βιβλίο του. Σαράντα δύο ολόκληρα χρόνια μετά από το πρώτο μου εξακολουθώ να αντιμετωπίζω το γράψιμο, όπως έλεγε και ο Μοντέν για το σκάκι, ως κάτι «πολύ σοβαρό για να είναι παιχνίδι, και πολύ παιχνίδι για να είναι τόσο σοβαρό». Και ο Θεός βοηθός!
*Τη φωτογραφία του συγγραφέα τράβηξε ο εκλεκτός σκιτσογράφος Soloúp.
Ο Βαγγέλης Ραπτόπουλος (Αθήνα, 1959) έχει δημοσιεύσει περισσότερους από είκοσι τίτλους μυθοπλασίας, πέντε βιβλία μεταξύ χρονικού και αυτοβιογραφίας και μία συλλογή-σύνθεση με μεταφρασμένα αποσπάσματα από αρχαίους Έλληνες συγγραφείς. Έργα του εκδόθηκαν σε ξένες γλώσσες και διασκευάστηκαν για το θέατρο, τον κινηματογράφο και την τηλεόραση. Το προσωπικό αρχείο του βρίσκεται στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη.
BookSitting 