Τα χρόνια είχανε αρχίσει να βαραίνουνε στους ώμους της. Τα άσβηστα κεράκια που είχε μπροστά της όλο και λιγοστεύανε. Οι καιροί, οι καταστάσεις, η αντικανονική κανονικότητα που βίωνε, η αποστασιοποίηση, ο διάχυτος ατομισμός που τροφοδοτούσε ο διαχωρισμός των ανθρώπων σε εμβολιασμένους και ανεμβολίαστους, οι γυναικοκτονίες που καλπάζανε, οι νεκροί από τον ιό που πληθαίνανε δεν αφήνανε πολλά περιθώρια ανάκαμψης. Το χρωστούσε στη ζωή, στον ίδιο της τον εαυτό αλλά και στα αγαπημένα της πρόσωπα με αφορμή τα Χριστούγεννα που πλησιάζανε να βρει τρόπους να αντισταθεί στις άσχημες σκέψεις και στην κατήφεια που την κυρίευε όταν τα σκεφτότανε όλα αυτά.
Αντίδοτο βρήκε στις προετοιμασίες για τις γιορτινές μέρες. Κατέβασε από το πατάρι το χριστουγεννιάτικο δέντρο, έβαλε και την ανάλογη μουσική, όπως έκανε πάντα, και ξεκίνησε. Εκεί που το στόλιζε ανάμεσα στις μπάλες και στα άλλα στολίδια είδε ότι έχασκε και ένα αγγελούδι. Επρόκειτο για εκείνον τον μελαχρινό αναγεννησιακό άγγελο. Το πήρε στα χέρια της και στάθηκε να το παρατηρεί. Κάποια στιγμή τής ξέφυγε και έπεσε στο δάπεδο. Το σήκωσε και καθώς το κρατούσε είδε στην πίσω πλευρά του δύο λέξεις γραμμένες με έναν γραφικό χαρακτήρα που δεν είχε καμία σχέση με το δικό της και μία χρονολογία. Κατάφερε με δυσκολία να ξεχωρίσει το ονοματεπώνυμο και τη χρονιά που το είχε ανταλλάξει με τη συμμαθήτριά της την Αθηνά δίνοντάς της το δικό της ξανθό αναγεννησιακό αγγελάκι. Πήγαινε στην τρίτη Δημοτικού και συνηθιζότανε τότε αυτή η ανταλλαγή. Αυτόματα σχεδόν ξεπηδήσανε ατέλειωτες εικόνες, καταστάσεις και μνήμες από εκείνα τα χρόνια. Κάπως έτσι άρχισε η βουτιά σε εκείνο το μακρινό παρελθόν. Δεν ήθελε και πολύ για να την παρασύρει.
Αργότερα καταπιάστηκε με τα γλυκά των ημερών, τους κουραμπιέδες και τα μελομακάρονα. Οι μυρωδιές καθώς ψήνονταν στο φούρνο ξεκλειδώσανε τις μνήμες της και αφέθηκε ολοκληρωτικά σε εκείνο το άναρχο ταξίδι στην πηγή,στης αθωότητας τα χρόνια. Τότε που τους είχε όλους κοντά της και η χαρά ήταν ατόφια. Τότε που στη γειτονιά της, οι μυρωδιές και η αναμονή για τις γιορτές είχανε χρώμα και πλημμυρίζανε τον αέρα.
Πρώτο τότε είχε σειρά το σπίτι που έπρεπε η κάθε γωνιά του να αστράφτει και να μοσχοβολάει πάστρα. Η κορύφωση ήταν το δέντρο λίγες μέρες πριν τα Χριστούγεννα που κέρδιζε την πλέον περίοπτη θέση στη γωνία του σαλονιού κοντά στο παράθυρο. Ο στολισμός του πραγματική γιορτή, συλλογική δουλειά και αφορμή για τραγούδια, φωνές και γέλια. Δεν απουσιάζανε βέβαια κάποιες φορές και οι διαφωνίες με τα αδέρφια της για τις θέσεις των στολιδιών αλλά η παρέμβαση της μητέρας της με ένα μαγικό τρόπο κατάφερνε πολύ γρήγορα να βάζει τα πράγματα στη θέση τους και να αποσοβούνται οι όποιες προεκτάσεις.
Τα δώρα εκείνα τα χρόνια δεν ήταν πλούσια ούτε ακριβά. Ωστόσο καταφέρνανε να προσφέρουνε το ζητούμενο. Τη χαρά και την έκπληξη. Άλλωστε κοινή συνισταμένη για τα περισσότερα παιδιά ήταν τα αυτοσχέδια παιχνίδια που η φαντασία τους γεννούσε αχαλίνωτα προσφέροντας χαρά και αγαλλίαση όπως αυτή πρόκυπτε αβίαστα από τη ζωή που ανάβλυζε μέσα από τα σπίτια, τους κήπους, τις αυλές και τις αλάνες. ΄Ενα μεγάλο μπαλόνι με τα χρωματιστά του τεταρτημόρια πράσινο, κόκκινο, κίτρινο, μπλε και διάφορα φθηνά παιχνίδια ανάλογα με το φύλο των παιδιών ήταν αρκετά. Όταν συνοδεύονταν και από δώρα σε ρούχα και παπούτσια η χαρά ήταν διπλή. Θυμήθηκε αίφνης εκείνα τα μαύρα λουστρίνια και το βελούδινο φόρεμα με τον άσπρο γιακά που τα έστησε στην καρέκλα απέναντι από το κρεβάτι στο δωμάτιό της και αδημονούσε να ξημερώσει για να έρθει η ώρα να τα φορέσει. Δεν χόρταινε να τα κοιτάζει μέχρι να την πάρει ο ύπνος. Σκαλίζοντας στη μνήμη της δεν μπόρεσε να θυμηθεί παρόμοια χαρά ακόμη και τότε που είχε την οικονομική δυνατότητα να αγοράζει με ευκολία όσα της χρειάζονταν.
Θυμήθηκε ακόμη λίγο αργότερα εκείνο το σημαδιακό δώρο από τη Χριστουγεννιάτικη γιορτή στο σχολειό της. Ήταν μία λατέρνα, μινιατούρα εννοείται, που έλαχε σε κείνη. Η χαρά της ήταν απερίγραπτη. Οι λατερνατζήδες στην πόλη τους όλες αυτές τις μέρες από την παραμονή των Χριστουγέννων και μέχρι τα Θεοφάνια ξεχύνονταν στις πλατείες και στους δρόμους σκορπίζοντας στο πέρασμά τους έναν ιδιαίτερο τόνο. Εξακολουθεί ακόμη να την καθηλώνει και να τη μαγεύει αυτός ο ήχος. Στα φοιτητικά της χρόνια μάλιστα, όταν ο πατέρας της είχε αποδημήσει εις Κύριον, είχε εντοπίσει στην πρωτεύουσα έναν λατερνατζή που του έμοιαζε πολύ. Καθώς με την πάροδο του χρόνου η απουσία του θέριευε μέσα της κάθε φορά που έφτανε στ’ αυτιά της ο ήχος της λατέρνας τον έψαχνε απεγνωσμένα με μία πρωτόγνωρη μεταφυσική αγωνία.
Η πόλη τους, πρωτεύουσα νομού, στολιζότανε ανάλογα. Όχι βέβαια με όλα αυτά τα αμέτρητα, τα χιλιάδες λαμπιόνια και φωτάκια που βλέπουμε σήμερα στις πλατείες και στους δρόμους. Ένα λιτό και απέριττο δέντρο με την ανάλογη φάτνη εστιασμένο στο φως που οδηγούσε τους μάγους ήταν αρκετά και απέδιδαν τη μαγεία, τον τόνο και το πνεύμα των ημερών. Μάλιστα στη μεγάλη πλατεία με τα λιοντάρια όλες αυτές τις γιορτινές μέρες στήνονταν πάγκοι με δώρα, οι μποναμάδες όπως τους έλεγαν, που φιλοξενούσανε επετειακά αντικείμενα, φθηνά παιχνίδια,διάφορα μπιχλιμπίδια και βιβλία, σε τιμές προσιτές για τους πολλούς. Δεν είχε ενσκήψει η καταναλωτική χριστουγεννιάτικη μανία και ο πασπαλισμένος με χρυσόσκονη παχουλός και χαμογελαστός γέροντας με τα ξωτικά του χτίζανε ακόμη τα κάστρα της παιδικής φαντασίας και της μαγείας.
Η Μαρία Αθανασοπούλου γεννήθηκε στην Πάτρα και κατοικεί στην Αθήνα. Τελείωσε τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και συνέχισε τις σπουδές της στο Πολιτικό Τμήμα της ίδιας Σχολής. Υπήρξε δικηγόρος Αθηνών και εργάστηκε παραπάνω από τρεις δεκαετίες στο Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών. Κυκλοφορούν οκτώ βιβλία της από τις εκδόσεις Γκοβόστη και έχει συμμετάσχει σε πολλά συλλογικά βιβλία.
Φωτογραφία: Darrell Fraser
BookSitting 