Πολύς ο θόρυβος που δημιουργούν διάφοροι (όχι πάντοτε, αλλά συνήθως αυτοχρισμένοι ποιητές) αντιδρώντας σε κάποια κακή κριτική ή μη αρεστή παρουσίαση του έργου τους. Το θέμα του ρόλου της κριτικής και των κριτικών λογοτεχνίας, ανεξάντλητο με πλήθος απόψεων, αντιθέσεων, εχθροτήτων.
Είναι αυτονόητο ότι όταν δημοσιοποιείς τη δουλειά σου αποδέχεσαι εκ προοιμίου την έκθεση στην κριτική οιουδήποτε, ειδικού ή μη. Οποιοσδήποτε αναγνώστης έχει το δικαίωμα να πει «αυτό μου αρέσει ή δεν μου αρέσει». Ίσως, δεν έχει το δικαίωμα να πει «αυτό είναι κακό ή καλό», μιας και η άποψη είναι πάντοτε προσωπική και δεν μπορεί να εκπροσωπεί τους πάντες ως υποκειμενική.
Σύνηθες είναι, δυστυχώς, οι λεγόμενοι κριτικοί να βρίσκουν ευκαιρία επίδειξης γνώσεων, να φλυαρούν και να μην σκύβουν επί της ουσίας στο έργο που κρίνουν. Όσο σύνηθες είναι, επίσης, να ξεχνούν ότι δεν θα είχαν λόγο ύπαρξης αν δεν υπήρχαν οι δημιουργοί λογοτεχνικών έργων.
Συνεισφέρει η κριτική στο λογοτεχνικό γίγνεσθαι; Απαντώ θετικά, υπό κάποιες προϋποθέσεις. O κριτικός είναι χρήσιμος, όταν με διαφωτίζει σε επίπεδο ιστορίας, διακειμενικότητας, με προκαλεί με αφορμή ένα έργο το οποίο θα μου κεντρίσει το ενδιαφέρον να αναπτύξω τη σκέψη μου και την αισθητική μου. Με την κριτική του παρουσίαση, μου γνωρίζει άλλωστε ένα έργο το οποίο πιθανώς αγνοούσα.
Απολύτως προσωπική άποψη: Ένα λογοτεχνικό έργο έχει λόγο ύπαρξης όταν μου προσφέρει αισθητική απόλαυση και μου κεντρίζει επαγωγικά τη σκέψη.
Επανέρχομαι στις αντιδράσεις σε μια δυσάρεστη κριτική ή παρουσίαση: Εξ υπαρχής θεωρώ απαράδεκτη την όποια αντίδραση στις κριτικές που δεν μου αρέσουν. Τις σέβομαι κι ας μην τις αποδέχομαι. Μάλιστα, όταν οι αντιδράσεις φτάνουν στο σημείο της χυδαιολογίας και των άθλιων χαρακτηρισμών (ως και ρατσιστικών ή περί σεξουαλικών προτιμήσεων) σε βάρος του κρίνοντος, όπως είδα σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης προσφάτως, τότε αυτές επιβεβαιώνουν τον κρίνοντα.
Ίσως χαρακτηριστώ αιθεροβάμων, αλλά επιμένω να θέλω τον ποιητή, τον συγγραφέα λογοτεχνικού έργου, άνθρωπο με ήθος, ταπεινότητα, σεβασμό στην άποψη κάθε αναγνώστη, σεβασμό στον άνθρωπο.
Ό,τι και να πασχίσει με οιονδήποτε τρόπο ένας δημιουργός για να προβάλλει τη δουλειά του, αυτό που μένει είναι το έργο και η ιστορία είναι αμείλικτη, μας κρίνει όλους. Τα μεγάλα έργα μένουν, θέλουν δεν θέλουν δημιουργοί και κριτικοί.
Οι χαρακτηρισμοί, οι μικρόψυχες αντιθέσεις, οι περίφημες αντιμαχόμενες παρέες και «σφηκοφωλιές», δεν μπορεί να έχουν θέση στον χώρο της ποίησης και της συγγραφής. Θα μου πει ευλόγως κάποιος: «Και όμως υπάρχουν, ως μικρογραφία της κοινωνίας μας». Θα συμφωνήσω με αρκετή πικρία… Όμως μην ξεχνάμε ότι όσοι αυτοχρίστηκαν ποιητές ή πεζογράφοι δίχως έρμα, διαλύθηκαν τάχιστα στους υφάλους της πραγματικότητας, δεν υπήρξε γι’ αυτούς ταξείδι. Η κακοφωνία τους, δεν είναι ναυαγοσωστικό.
Ελπίζω αυτό το μικρό σημείωμα να προκαλέσει έναν καλόπιστο διάλογο περί κριτικών και βιβλιοπαρουσιάσεων, οι οποίες κατακλύζουν -ευτυχώς ή δυστυχώς- τα κοινωνικά δίκτυα του ηλεκτρονικού μας κόσμου…
BookSitting 