Πάντα τα μουσεία μού δημιουργούσαν μία αίσθηση αμηχανίας. Τα αγάλματα μου θύμιζαν μορφές που άκαρδα έμειναν στη μέση της δραστηριότητάς τους προτού καλυφθούν από ένα κύμα πετρώματος σαν τους ζωντανούς-νεκρούς της Πομπηίας. Οι πίνακες, εντυπωσιακές εκρήξεις χρωμάτων, γεμάτα τοξικότητα, ενώ τα κοσμήματα, τα ξίφη, οι ασπίδες, όλα σκουριασμένες αναμίξεις πολύτιμων μετάλλων σαν βγαλμένα από την αποθήκη ευκατάστατου πολίτη της αρχαίας εποχής για ξεπούλημα. Ο εμπνευστής του προγράμματος στο οποίο έλαβα μέρος πρέπει να είχε μία διεστραμμένη αίσθηση του χιούμορ: Πριν το καταλάβω είχα βρεθεί σε μία γιγάντια προθήκη στον τελευταίο όροφο του μουσείου, ως το πρώτο ζωντανό έκθεμα στη μουσειακή ιστορία.
Ανάμεσα στις παγωμένες ανάσες του παρελθόντος, τη μυρωδιά του καθαριστικού και της παλιάς μπογιάς, σε έναν όροφο γυμνωμένο από εκθέματα βρισκόταν η δική μου προθήκη. Ήταν ένα μεγάλο κλουβί διαμορφωμένο έτσι, ώστε να θυμίζει ένα απλό, τυπικό διαμέρισμα μικρού μεγέθους. Τα χρώματα, ωστόσο, ήταν κουρασμένα, άδεια και επίπεδα. Ώχρα, άνοστα κόκκινα που θύμιζαν χιλιοχρησιμοποιημένο πήλινο αγγείο, εκρού, που το ‘χε γεννήσει η πιο άδεια έρημος και, έπειτα, όλες οι διαβαθμίσεις του λευκού, της πηγή όλων των χρωμάτων. Κι όλα αυτά για να ξεχωρίζει ακόμη πιο πολύ το ανθρώπινο έκθεμα, που είχε τη μοναδική ιδιότητα να κινείται κατά βούληση, να αλλάζει χρώμα ανάλογα με τις αντιδράσεις των θεατών, ένα συναρπαστικό έκθεμα με πλήρως άδειο βλέμμα, για να είναι πιο έντονες οι κινήσεις και να κρύβονται οι αληθινές εντυπώσεις.
Κάθε μέρα παρατηρούσα τους επισκέπτες μου με ενδιαφέρον κρυμμένο πίσω από τη μάσκα του «αντικειμένου»: Άτομα με ενδιαφέρον κοινωνιολογικό είχαν έρθει να ελέγξουν πώς κινείται ένα πρόσωπο στο πλαίσιο ενός περιβάλλοντος χωρίς δυνατότητα αληθινής συναναστροφής. Ψυχολόγοι περίμεναν με τα μπλοκάκια τους ανοιχτά τη στιγμή που τρελαμένη από τον εγκλεισμό θα άρχιζα τα ουρλιαχτά και τις συσπάσεις, ώστε με ενθουσιασμό να φωνάξουν σαν νέοι Φράνκενσταιν: «Είναι ζωντανό!». Βιολόγοι παρατηρούσαν τη συμπεριφορά μου με περηφάνια μεγαλύτερη του Δαρβίνου και κολλούσαν τα μάτια τους στο τζάμι, όταν το φαγητό μου ερχόταν μία συγκεκριμένη ώρα το μεσημέρι κουνώντας επαινετικά το κεφάλι όταν συνειδητοποιούσαν ότι ξέρω να χρησιμοποιώ μαχαιροπίρουνο. Μία μέρα, μάλιστα, υπήρχε αυξημένη κίνηση λόγω της επίσκεψης ενός επίσημα ντυμένου πολιτικού ο οποίος έσφιγγε το χέρι του διευθυντή του μουσείου και τον συνέχαιρε για τη συγκλονιστική του πρωτοβουλία να εκθέσει ένα ζωνανό πλάσμα με όλα τα χαρακτηριστικά του ανθρώπου αλλά χωρίς προσωπικότητα.
Τα κύματα του κόσμου, όσο το φως λιγόστευε, βαθμιαία αραίωναν μέχρι που έμενα εγώ και ένας νυσταγμένος νυχτοφύλακας, που περιστασιακά μου μιλούσε για λίγη ώρα μέχρι να αντιληφθεί ότι απευθυνόταν σε έκθεμα και να αποχωρήσει σιωπηλά με ένα αμήχανο βλέμμα. Η ώρα αυτή υπό τα χαμηλά φώτα του μουσείου κάτω από τη γυάλινη οροφή που μαύριζε το βράδυ μου επέτρεπε να επεξεργαστώ τις πληροφορίες της ημέρας σαν να βρισκόμουν σε δωμάτιο προορισμένο για την προβολή παλιών φωτογραφιών. Θυμόμουν πώς τα παιδικά μάτια γούρλωναν όταν με παρατηρούσαν, τις βαριεστημένες ματιές των μαθητών στα ρολόγια τους, τα κρυφά βλέμματα που αντάλλασσαν επίδοξα ζευγαράκια και το ζάρωμα του χαρτιού καθώς οι επιστήμονες κρατούσαν σημειώσεις. Όλα αποκτούσαν μία ιδιαίτερη λάμψη στο μυαλό μου, καθώς τα ξεχωριστά πρόσωπα που βρίσκονταν έξω έμοιαζαν εξωγήινα. Έστελνα κρυφά μηνύματα σε συναδέλφους μου σε άλλα μουσεία του κόσμου, ελπίζοντας να μάθω κάποια μέρα το περιεχόμενο του δικού τους ημερολογίου. Η ρόλος μου, άλλωστε, ως έκθεμα θα τελείωνε μόλις θα εγκρινόταν η αίτηση για νέα άφιξη. Ο νυχτοφύλακας μου είχε ψιθυρίσει ότι το επόμενο ζωντανό πλάσμα δε θα ήταν άνθρωπος, κατόπιν διαμαρτυριών για το ανιαρό της παρουσίας μου. Όπως είπαν, έμενα απλώς ακίνητη και κοίταζα έξω σαν οποιοδήποτε άγαλμα.
Η Μαριάννα Μπιτσάνη είναι φοιτήτρια Νομικής του ΕΚΠΑ. Ασχολείται τακτικά με τη συγγραφή ποιημάτων και διηγημάτων.
Φωτογραφία: Cristina Gottardi
BookSitting 