Η ποιήτρια Μαρία – Ευθυμία Γιαννάτου συζητά με την Αλεξία Καλογεροπούλου στο Σαλόνι του BookSitting, με αφορμή την πρώτη της ποιητική συλλογή «Ρίζες» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις 24γράμματα.
Συνέντευξη στην Αλεξία Καλογεροπούλου
alexia.kalogeropoulou@gmail.com
Φωτογραφίες: Ιώ Αρματά
Πώς προέκυψε η ποίηση στη ζωή σου; Θυμάσαι το πρώτο σου ποίημα και πότε το έγραψες;
Ξαφνικά! Στα είκοσι δύο μου χρόνια είχα πάει με τις κολλητές μου σινεμά, στον Δαναό, να δούμε την ταινία «Σύλβια», την αυτοβιογραφία της Σύλβια Πλαθ. Σαν σήμερα το θυμάμαι! Ταυτίστηκα με τις φοβίες της, σαν να είχαμε τις ίδιες ανησυχίες. Μετά από μια εβδομάδα έγραψα το πρώτο μου ποίημα!
Ποιο ήταν το πρώτο βιβλίο ποίησης που διάβασες; Και ποιοι είναι οι αγαπημένοι σου ποιητές;
Το πρώτο βιβλίο ποίησης που έπεσε πρώτη φορά στην αντίληψή μου ήταν του Τζιμ Μόρισον: «Τζιμ Μόρισον- Η ζωή και τα τραγούδια του» και αργότερα οι στίχοι και οι απαγγελίες από το άλμπουμ «An American prayer». Αλλά το πρώτο ποίημα που αγάπησα ακόμα πιο συνειδητά –ξέρεις το σχολικό σύστημα διαστρεβλώνει την αλήθεια, την ομορφιά της ποίησης και κυρίως την προσοχή που πρέπει ένα παιδί να δίνει σ’ ένα ποίημα- ήταν του Ρίτσου, «Η Σονάτα του Σεληνόφωτος».
Όσον αφορά τους ποιητές, πολλοί είναι οι αγαπημένοι μου: Οι αρχαίοι λυρικοί ποιητές, ο Κ. Καβάφης, ο Α. Παπαδιαμάντης, ο Γ. Ιωάννου, η Κ. Δημουλά, ο Σεφέρης, η Λ. Αναγνωστάκη, ο Δ. Δημητριάδης, η Σύλβια Πλαθ, η Ανν Σέξτον, ο Τ. Χιουζ, ο Ρ.Ο. Έμερσον, ο Λάνγκστον Χιουζ, ο Έζρα Πάουντ, η Έμιλυ Ντίκινσον, ο Τζιμ Μόρισον, ο Φ.Γ. Λόρκα.
Έχεις επηρεαστεί, πιστεύεις, από αυτούς; Ποιοι άλλοι έχουν επηρεάσει τη γραφή σου;
Από την Σύλβια Πλαθ, πιστεύω, σεμνά και ταπεινά. Άλλωστε, υπήρξε η κινητήριος δύναμή μου, η πρωταρχική. Δηλαδή, αυτή η εξομολογητική διάθεση…
(…) το σχολικό σύστημα διαστρεβλώνει την αλήθεια, την ομορφιά της ποίησης και κυρίως την προσοχή που πρέπει ένα παιδί να δίνει σ’ ένα ποίημα (…)
Γράφεις όταν είσαι φορτισμένη ή όταν καταλαγιάζουν τα συναισθήματα;
Όταν είμαι φορτισμένη. Όταν καταλαγιάζουν τα αισθήματα, γίνεται το ξεκαθάρισμα, το λεγόμενο editing.
Τι σε παρακινεί να γράψεις; Ποια είναι τα αγαπημένα σου θέματα;
Το να εξομολογείσαι τους πιο δυνατούς σου φόβους στο φεγγάρι, στο σύμπαν, στους ανθρώπους. Όταν κάτι προσωπικό, βιωματικό, γίνεται καθολικό.
Τις «Ρίζες» την πρώτη σου, αν δεν κάνω λάθος, ποιητική συλλογή, την έχεις αφιερώσει στους γονείς σου. Ήταν χρέος αυτό για σένα, ανάγκη ή κάτι άλλο;
Ναι, είναι η πρώτη! Δεν θα υπήρχαν οι «Ρίζες», αν δεν υπήρχαν οι γονείς μου και η σχέση μου με αυτούς.
Ήταν δύσκολο να μοιραστείς κάτι τόσο προσωπικό, όσο είναι η σχέση με τους γονείς σου, με τον κόσμο, με τους αναγνώστες σου;
Καθόλου δύσκολο. Βγαίνει σαν μια εξομολόγηση, σαν μια ανάγκη, αυθόρμητα, δεν μπορώ να το σταματήσω, μου είναι αδύνατον! Άλλωστε, νιώθω ότι μιλάω εκ μέρους πολλών. Δηλαδή ότι λέω αυτά που νιώθει κάποιος όταν χάνει τους δικούς του ανθρώπους, την πρώτη οικογένεια που γνωρίζει, αυτούς με τους οποίους ζούσε μια ζωή δίπλα τους. Αυτή η απουσία είναι κοινή, είναι δύσκολη!
Σκοπίμως τα ποιήματά σου στις «Ρίζες» δεν έχουν τίτλο;
Ναι, σκοπίμως. Η δασκάλα και επιμελήτριά μου, η Λιάνα Σακελλίου, κατά τη διάρκεια της επιμέλειας μου πρότεινε να τα βάλουμε χωρίς τίτλο, σαν ένα δραματικό μονόλογο, θεατρικό.
Γράφεις και πεζά κείμενα ή μόνο ποίηση;
Ναι βεβαίως, έχω γράψει πεζά κείμενα, διηγήματα. Τα λατρεύω. Αλλά, σίγουρα, πιο πολύ κλείνω προς την ποίηση, την εξομολογητική, την εικονική.
Πώς θα έμοιαζε ο κόσμος χωρίς την ποίηση και πώς ο δικός σου κόσμος;
Ο κόσμος είναι ποίηση από μόνος του. Ανοίγεις ένα παράθυρο και βλέπεις τη νοικοκυρά να απλώνει τα ρούχα στη λιακάδα ή στη συννεφιά και αυτό είναι ποίηση. Πάντα κάποιος θα βρεθεί να την εκφράσει είτε μέσα από στίχους, είτε μέσα από τραγούδια, είτε από τη ζωγραφική, είτε από τη φωτογραφία. Δεν θα άντεχα έναν κόσμο δίχως το ποιητικό φίλτρο.
Ετοιμάζεις κάτι νέο;
Ακόμα παλεύω με τον παλιό μου δαίμονα… αυτόν της απώλειας στα πάντα. Άλλα ταυτόχρονα υπάρχουν πάντα οι νέοι δαίμονες. Ας περιμένουμε όμως λιγάκι, να ησυχάσουν οι τωρινοί, ο χρόνος βλέπεις.
Λίγα λόγια για τη Μαρία-Ευθυμία Γιαννάτου
Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα, μέσα σ’ ένα απόλυτα καλλιτεχνικό περιβάλλον, καθώς οι γονείς της ήταν και οι δυο ηθοποιοί. Είναι απόφοιτη του τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πατρών. Επίσης, είναι απόφοιτη του σπουδαστηρίου νεοελληνικής ποίησης Τάκης Σινόπουλος (2017-2019).
Κατά καιρούς έχει παρακολουθήσει αρκετά εργαστήρια δημιουργικής γραφής και θεατρικής γραφής με την Έλενα Πέγκα αλλά και για ένα χρόνο εντατικά σεμινάρια Ιστορίας της Τέχνης στο Ωδείο Φίλιππος Νάκας. Αγαπάει κάθε είδους γραφή είτε αυτή είναι ακαδημαϊκή είτε λογοτεχνική. Άρθρα και μελέτες της έχουν δημοσιευθεί στο ηλεκτρονικό περιοδικό art magazine. Επίσης, ποιήματα, δοκίμια καθώς και θεατρικές κριτικές της έχουν δημοσιευθεί σε έγκριτα και διαδικτυακά λογοτεχνικά περιοδικά, όπως το Περιοδικό Μαύρο Πρόβατο, το Βακχικόν και το greek poetics.
Η πρώτη της ποιητική συλλογή «Ρίζες» εκδόθηκε τον Ιανουάριο του 2019 από τις εκδόσεις 24γράμματα. Επίσης, το ποίημά της «Σύμπαν’’, εκδόθηκε στη συλλογική ποιητική ανθολογία «Ξύπνησα σε μια χώρα» Ελληνική ποίηση σε ενεστώτα χρόνο/I Woke up in a country Greek poetry at the present time, από το ίδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ.
Τα τελευταία δυο χρόνια εργάζεται ως αναπληρώτρια δασκάλα θεατρικής αγωγής στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, στις επαρχίες της Βόρειας Ελλάδας. Διατηρεί κριτική στήλη στο διαδυκτιακό magazine ologramma.gr αλλά και δημοσιογραφική στήλη στο magazine greek play project.
Μια σκέψη σχετικά μέ το “Μαρία – Ευθυμία Γιαννάτου: «Ο κόσμος είναι ποίηση από μόνος του»”